Monthly Archives: February 2020

Νικόλαος Ἐπισκοπόπουλος – Διαγόρας (1896)





Νικόλαος Επισκοπόπουλος ΔΙΑΓΟΡΑΣ – Πίνδαρος 7ος Πυθιόνικος

Lecture in Rome for the Paideia Institute Fellows

15th April 2018

Εἰκὼν

Οἱ στέφανοι τῆς ἀγριελαίας ἔστιλβον εἰς τὸν ἥλιον ἐπὶ τῆς χρυσελεφαντίνης τραπέζης τοῦ Κολώτου παρὰ τὸν ὑψηλὸν βωμόν, τὸν τεφρόκτιστον.

Ὁ κῆρυξ ἀνὰ ἓν ἀνεκήρυσσε τὰ ὀνόματα μὲ φωνὴν δονοῦσαν τὰ πεῦκα καὶ οἱ Ἑλλανοδίκαι μὲ τὰς ἐρυθρὰς περιβολὰς ἔστεφον τοὺς νικητάς.

Καὶ εἰς ἕκαστον ἀντηχοῦν ὄνομα, εἰς ἑκάστην πατρίδα, αἱ ζητωκραγαὶ τοῦ πλήθους γύρω ἐλύοντο οὐρανομήκεις, ὁ δὲ νικητὴς ἀνηρπάζετο ὑπὸ τῶν πλουσίων θεωρῶν τῆς ἰδίας πατρίδος ὑπὸ τὸν ἦχον τῶν φορμίγγων καὶ τῶν αὐλῶν, τῶν δοξολογούντων τὰ γυμνὰ σώματα, τοὺς μῦς τοὺς σιδηροῦς, τὴν ῥώμην τὴν ἀνίκητον…

Ὁ ἥλιος εἶχεν ἀνέλθει ἀπὸ τῆς κοίτης τοῦ Ἀλφειοῦ καὶ ὄπισθεν τῆς Ποικίλης Στοᾶς ἀκόμη, ἐξαπέστελλε καὶ αὐτὸς χρυσᾶς ζητωκραυγὰς καὶ ἔχυνε μίαν ἑορτὴν φωτὸς ἐπὶ τῆς πλημμύρας τοῦ μαρμάρου, τὸ ὁποῖον ἀνέδυσε λευκὸν ἢ ποικιλόχρωμον ἐν μέσῳ τῆς ὀργώσης βλαστήσεως τῶν πεύκων καὶ τῶν σχοίνων.

Ἀπὸ τὸν λόφον τοῦ Κρονίου, μὲ τὰς ἀπείρους ἀποχρώσεις τοῦ πληθυσμοῦ τῶν δένδρων του, μὲ τὰ χίλια πράσινά του, μὲ τὰ ἄσυλα τὰ παραδείσια, μὲ τὴν φυτικὴν σιωπὴν τὴν ἐπίσημον, ὁ πρωϊνὸς ἀὴρ διυλίζετο καὶ ἤρχετο ζείδωρος, ἀρωματώδης, αἰθερίως καθαρός.

Μεταξὺ τῶν παιγνίων τοῦ βρύου, τοῦ μεταξίνου καὶ δαντελωτοῦ, μεταξὺ τῶν σχοίνων τῶν καταπρασίνων, τὰ ὁποία κατῴκουν τὴν Ἄλτιν, τὰ ἀετώματα τῶν ναῶν ἔφεγγον εἰς τὰ χαιρετίσματα τοῦ φωτός, μὲ τὰ χάλκινα ἀγάλματά των καὶ τὰς πτερωτὰς Νίκας εἰς τὰ ἀκρωτήρια.

Τὸ Ἡραῖον ἐκεῖθεν, κουρασμένον ἀπὸ τὰ ἔτη, ὕψωνε τοὺς ξυλίνους καὶ μαρμαρίνους κίονάς του ἀναμὶξ ἀπέναντι τοῦ ναοῦ τοῦ Διός, τοὺ ἐκπάγλου καὶ νεάζοντος, μὲ τὴν δόξαν τοῦ λευκοῦ του μαρμάρου, ὅστις ἤγειρεν ἔμπροσθεν τοὺς ἓξ μετωπίους κίονάς του, βεβαρημένους ὑπὸ ἀναθημάτων. Καὶ ἐκ τῆς ὑπερηφανείας τῶν πτερωτῶν Νικῶν, τῶν χαλκῶν, αἱ ὁποῖαι ἐκόσμουν τὰ ἀκρωτήρια, ἐκ τῆς μεγαλοπρεπείας τῶν μετοπῶν, τῶν ἰδεωδῶν, ἐμάντευε τὸν πατέρα τῶν Θεῶν, ὅστις κατῴκει τὸν σηκόν, ἐκεῖ εἰς τὰ βάθη τὰ σκοτεινά.

Καὶ πανταχοῦ αἱ στῆλαι ἀνυψοῦντο ἐν μέσῳ τοῦ πρασίνου· αἱ στῆλαι τοῦ Πελοπείου μεταξὺ τῶν δύο ναῶν· αἱ στῆλαι αἱ δωρικαὶ τοῦ Μητρῴου, ἔπειτα τὰ μάρμαρα τῶν Θησαυρῶν τῶν διαφόρων πόλεων, οἱ κίονες τῆς στοᾶς τῆς Ἠχοῦς τῆς ἀνεγειρομένης πρὸς ἀνατολάς, ὅλος ὁ μαρμάρινος κόσμος τῆς Ἄλτεως, ὅπου ἐδέσποζε ἀόρατον καὶ πανίσχυρον τὸ πνεῦμα τοῦ Διός, ὑπὸ τὸ ὁποῖον ἔφρισσον τὰ δάση καὶ τὰ δένδρα νυχθημερόν.

Καὶ ἔπειτα ἀνωτέρω ἀκόμη, ὑπέροχον, πάνοπτον ἐπὶ τοῦ ὑψηλοῦ βάθρου, τὸ ἱπτάμενον ἀνάθημα τῶν Μεσσηνίων, ἡ Νίκη τοῦ Παιωνίου, ἐτάνυε τὰς ἀερώδεις καὶ ἀθορύβους πτέρυγας εἰς πτῆσιν ἀόρατον καὶ ἰδανικὴν…

Ὑπὸ τὴν χαρὰ τοῦ ἡλίου, ὑπὸ τὸ λευκὸν μειδίαμα τῶν ναῶν, ὁ κῆρυξ ἐξηκολούθει τὴν ἀπαρίθμησην τῶν νικητῶν. Οἱ ἀθληταὶ ἐστεφανοῦντο μὲ τὸν κλάδον τῆς ἀγριελαίας· οἱ ἡνίοχοι ἐκόσμουν τὴν κεφαλὴν διὰ τῆς ταινίας τῆς νίκης· αἱ πλούσιαι Σπαρτιάτιδες, τῶν ὁποίων τὰ ἄρματα ἐνίκησαν παρακάμψαντα τὸν Ταραξίθιππον βωμόν, προσήρχοντο ἀρρενωπαὶ καὶ ἀνερυθρίαστοι ὑπὸ τὰς ζητωκραυγάς, ὅπως λάβωσι τὸν στέφανον.

-Δημάγητος Διαγόρου Ῥόδιος, ἐσάλπισε τοῦ κήρυκος ἡ φωνή.

Καὶ ὁ νικητὴς τῆς πυγμαχίας προσῆλθε δειλὸς ὑπὸ τὴν λευκὴν καὶ εὔρωστον γυμνότητά του, κύπτων τὴν κεφαλὴν ὑπὸ τὴν χεῖρα τοῦ ἑλλανοδίκου.

-Ἀκουσίλαος Διαγόρου Ῥόδιος.

Καὶ τότε αἱ ζητωκραυγαὶ κατέπαυσαν, ὅπως οἱ ὀφθαλμοὶ θαυμάσωσι καλλίτερον τοὺς δύο ἀδελφούς, τοὺς εὐτυχεῖς, τούς μεγάλους ἀπογόνους τῶν Ἐρυτιδῶν, οἱ ὁποῖοι συνέχιζον τὰς νίκας τοῦ πατρός των καὶ τὴν ἀποθέωσιν τῆς πατρίδος των, τῆς νήσου τῆς θαλερᾶς τοῦ Ἡλίου καὶ τῆς Ἠλεκτριώνης, τῆς εὐτυχοῦς νήσου, ἡ ὁποία ὑπερήφανος ἔβλεπε πάντοτε ἐστεμμένα τὰ τέκνα της καὶ ἐξυμνούμενα νὰ ἐπανέρχωνται ἐκ τῶν ἀγώνων.

-Δωριεὺς Διαγόρου Ῥόδιος.

Καὶ ὁ τρίτος ἀδελφός, νικητὴς τοῦ παγκρατίου, ἓν σύμπλεγμα ἡρακλείων μυῶν, ἐπλησίασε πρὸς τὸν τεινόμενον στέφανον.

Ὑπῆρξε τότε μεταξὺ τῶν θεατῶν μία στιγμὴ προσδοκίας.

Ἦτο ἡ πρώτη φορά, καθ`ἣν βλαστοὶ τοῦ αὐτοῦ ὀνόματος ἠδελφοῦντο ἐκ δευτέρου ὑπὸ τὴν ὑψίστην δόξαν τοῦ στεφάνου, πρώτη φορά, καθ᾽ ἣν μία πόλις εὐδαίμων ἀπεθεοῦτο εἰς τὸ πρόσωπον τριῶν συγχρόνως ἐκ τῶν τέκνων της.

Καὶ ὅλων οἱ ὀφθαλμοὶ ἐστράφησαν πρὸς τὸ μέρος τῶν θεωρῶν, οἱ ὁποῖοι ἀμιλλώμενοι διὰ τὸν πλοῦτον, ἐκάθηντο περιστοιχιζόμενοι ὑπὸ πολυαρίθμου ἀκολουθίας, μὲ τὰς χρυσᾶς των ταινίας εἰς τὸ μἐτωπον καὶ ἐδέχοντο τοὺς ἀγωνιστὰς…

Ποῦ ἦτο λοιπὸν ὁ Διαγόρας ; Ποῦ ἦτο ὁ εὐτυχὴς νικητὴς τόσων ἀγώνων, ὅστις, κουρασθεὶς ἀπὸ δόξαν, ἔδιδε τώρα τοὺς στεφάνους εἰς ὅλους του τοὺς ἀπογόνους; Ποῦ ἦτο ὁ ἥρως τῶν Ὀλυμπίων καὶ τῶν Νεμέων καὶ τῶν Πυθίων, τοῦ ὁποῖου εἶχε κυρτωθῆ ἀπὸ τοὺς στεφάνους τῆς ἀγρελαίας καὶ τῆς πιτύος καὶ τοῦ σελίνου ἡ κεφαλὴ καὶ τοῦ ὁποίου τὰ ἔπαθλα δὲν ἀριθμοῦνται πλέον ;

Καὶ ὅταν ὁ γέρων ἀθλητὴς ἄλλης γενεᾶς, μὲ τὴν στολὴν τὴν ἐρυθρὰν καὶ τὴν λευκὴν γενειάδα, ἔσπευσε μὲ νεανικὸν βῆμα πρὸς τὰ τέκνα του τὰ στεφανηφόρα, ὅλα τὰ στόματα ἐζητωκραύγασαν πάλιν καὶ ἡ Ἄλτις ἀντήχησεν ἀπὸ ἐνθουσιασμόν.

Ἦτο αὐτὸς ὁ παλαιὸς νικητής, ὁ ἀπόγονος τοῦ Ἀριστομένους, μὲ τὴν χεῖρα τὴν ἀνίκητον, μὲ τὴν πυγμὴν τὴν ἀκατάβλητον, μὲ τοὺς μῦς τοὺς ἀκάμπτους, τοῦ ὁποῖου ἡ ῥώμη, δεκαπλασιασθεῖσα, ἔσφυζεν εἰς τὰ γυμνά, τὰ δοξασμένα σώματα τῶν υἱῶν.

Οἱ Ἑλλανοδίκαι ἔκυψαν τότε τὰς ῥάβδους καὶ τὴν κεφαλὴν πρὸ τοῦ πλησιάζοντος γέροντος, καὶ τὰ χρυσᾶ μέτωπα τῶν θεωρῶν ἔκλιναν πρὸς τὰ κάτω καὶ ὁ λαὸς ὅλος ἐσίγησε πάλιν, ἀπὸ δὲ τοῦ Κρονίου λόφου, αἱ πίτυες καὶ τὰ πεῦκα σιγηλά, χωρὶς θροῦν, ἔτεινον τὰς κορυφὰς πρὸς τὸν γηραιὸν νικητήν.

Μία φρικίασις δόξης καὶ ἀποθεώσεως ἐπέρνα εἰς τὸν ἀέρα.

Καὶ ὅταν ὁ πατὴρ ἐπλησίασεν, οἱ τρεῖς πανίσχυροι ἀγωνισταί, οἱ νικηταῖ τῆς πυγμῆς καὶ τῆς πάλης καὶ τοῦ παγκρατίου ἐταπείνωσαν τὰς παρθένους των κεφαλάς καὶ ἀφῄρεσαν ἐξ αυτῶν τοὺς στεφάνους, ἀπὸ μίαν ἰδίαν σκέψιν.

Ποῖος ἄλλος λοιπὸν θὰ ἠδύνατο νὰ εἷνε ἐκεῖ νικητὴς τριπλοῦς, παρὰ αὐτὸς ὅστις τοὺς ἐχάρισε τὸ αἷμα του καὶ τοὺς μῦς του, ὁ ὁποῖος τοῖς ἐνεφύσησεν εἰς τὴν σάρκα τὴν δύναμιν, ὁ ὁποῖος τοῖς παρεχώρησεν ὡς κληρονομίαν τὴν νίκην ; Ποῖος ἄλλος ἀπὸ αὐτόν, ὅστις καθ᾽ ὅλην τὴν παιδικήν των καὶ ἐφηβικὴν ἡλικίαν ἐπαιδαγώγει τὰς κινήσεις τῶν μελῶν καὶ ἐβοήθησε, εἰς τὴν πεῖραν τόσων νικῶν, τὰς ἀπείρους των στάσεις καὶ τοὺς ἐσκληραγώγει εἰς τὸ γυμναστήριον ὑπὸ τὴν αὐστηρὰν δίαιταν τοῦ χλωροῦ τυροῦ καὶ τῶν ξηρῶν σύκων, δημιουργῶν και περαιώνων τὰς σάρκας τὰς ἰδικάς των κατὰ τὸ ὑπόδειγμα τῶν ἰδικῶν του σαρκῶν ;

Καὶ χωρὶς λέξιν, κινούμενοι καὶ οἱ τρεῖς ἐνστίκτως, ἔθεσαν ἐπὶ τῆς ἐνδόξου λευκῆς κεφαλῆς του τοὺς τρεῖς στεφάνους καὶ ἐπὶ τῶν παρειῶν του τρία φιλήματα.

Ὑπερήφανοι ἔπειτα τὸν ἀνήγειραν εἰς τοὺς γυμνούς, τοὺς ἀκάμπτους ὤμους ἐπιδεικνύοντες αὐτὸν εἰς τὸ πλῆθος ἐν πορείᾳ θριαμβευτικῇ.

Καὶ τότε ἐκ τῆς καρδίας τοῦ Ἕλληνος, τῆς ἀνοιγομένης ὡς εὐρὺ τέμενος τοῦ ὡραίου καὶ τοῦ ὑψηλοῦ, ἀνῆλθον τὰ δάκρυα ἄφθονα. Εἶς ἐνθουσιασμὸς εὐρύς, ἐνθουσιασμὸς φρενίτιδος, μία τάσις διονύσειος, μία φρικίασις ἐξάλλου συγκινήσεως κατέλαβε τὸ πλῆθος.

Ἄνω τῶν λευκῶν χιτώνων καὶ τῶν ποικιλόμορφων ἱματίων, αἱ μυρίαι κεφαλαὶ ἐχαιρέτιζον τὸν νικητήν, ἐνῷ αἱ χεῖρες ἀνυψούμεναι τοῦ ἔρριπτον κλάδους φοινίκων καὶ δράκας ἀνθέων.

Ὅλη ἡ Ἑλλάς, ὁ κόσμος ὁλόκληρος ἐκεῖ, ἀπεθέωνε τὸν γέροντα μὲ κραυγὰς ἐνθουσιασμοῦ.

-Ἀπόθανε, Διαγόρα, ἀφοῦ δὲν δύνασαι νἀναβῇς εἰς τὸν Ὄλυμπον.

Αἱ Σπαρτιάτιδες ἐπλησίαζον καὶ ἔψαυον τὰ κράσπεδα τοῦ πορφυροῦ του ἱματίου, ἐνῷ οἱ παῖδες ὀνειρευόμενοι τὴν δόξαν του προσήγγιζον διὰ νὰ τὸν ῥάνουν μὲ ἄνθη καὶ οἱ γυμνοὶ ἀθληταὶ μελαγχολικοὶ τὸν παρετήρουν μὲ θαυμασμόν.

Καὶ μίαν στιγμὴν τότε, ἐνῷ τὰ δάκρυα κυλιόμενα ἠλάφρωναν ἐκ τῆς ὑπερεκλχειλιζούσης χαρᾶς τὴν καρδίαν του, ὁ Διαγόρας ἐνθυμήθη τὴν ζωήν του τὴν ἔνδοξον, τὰς νίκας τὰς ἰδικὰς του. Εἶδε τὴν ἐποχὴν, ὅταν ὁ Πίνδαρος τὸν ἐξύμνει, ὅταν ὁ ἀνδριὰς ἐτοποθετεῖτο παρὰ τὸ Στάδιον, ὅταν αἱ παρθένοι ηὔχοντο νὰ τὸν ἀποκτήσωσι σύζυγον καὶ αἱ γυναῖκες ἐφθόνουν τὴν μητέρα του. Οἱ ὀφθαλμοὶ τῆς φαντασίας του ἔβλεπον τὰς εἰσόδους του τὰς θριαμβευτικὰς εἰς Ῥόδον, κατὰ τὰς ὁποίας οἱ πολῖται τὸν ἔφερον ἀνὰ τὴν πόλιν έπὶ τῶν τεθρίππων ἀρμάτων μὲ ἵππους λευκοὺς καὶ τὸν ἐνέδυον διὰ πορφύρας καὶ τὸν ἐτίμων ὡς ἰσόθεον.

Οὔτε τὸν ἀριθμὸν τῶν νικῶν του δὲν ἠδύνατο πλέον νἀναπαραστήσῃ καλῶς ἡ φαντασία του. Παρήλαυνον εἰς τὸ πνεῦμά του οἱ τέσσαρες στέφανοι ἐκ πιτύος τῆς Ἰσθμίας καὶ ὁ στέφανος τοῦ κοτίνου τῶν Ὀλυμπιακῶν καὶ οἱ ἀσπίδες αἱ χαλκαῖ, τὰς ὁποίας ἔλαβεν ἐν Πελλήνῃ καὶ Αἰγίνῃ καὶ τῆς Ἀρκαδίας οἱ τρίποδες οἱ χαλκοῖ καὶ τῆς Ἀχαΐας αἱ μάλλιναι χλαῖναι καὶ ὅλα τὰ ἄλλα ἔπαθλα, ὅλοι οἱ ἄλλοι στέφανοι, μὲ τοὺς ὁποίους εἶχε δοξάσει τὸ γένος τῶν Ἐρυτιδῶν καὶ τὴν πόλιν τοῦ Ἡλίου.

Ἡ εὐδαιμονία τὸν ἔπνιξεν ἤδη, σταλάζουσα ἡδονικὴ ὡς ὁ θάνατος εἰς τὴν ψυχήν του. Τὰ τέκνα του ἐσυνέχιζον τώρα τὴν δόξαν τῆς Ῥόδου, οἱ ἐγγονοί του εἰς τὸ γυμναστήριον ὑπέσχοντο νέας νίκας καὶ ἡ θυγάτηρ του Καλλιπάτειρα ἡτοίμαζε νέους ἄνδρας διὰ τὸν στέφανον καὶ τὴν ἀποθέωσιν.

Πόσον ἦτο εὐτυχὴς ὅτι ἡ Νίκη δὲν θὰ ἔφευγε μετὰ τὸν θάνατόν του ἐκ τοῦ οἴκου του, ὅτι ὁλόκληρος ὁμὰς ἀνδρῶν νέων θὰ ἐκληρονόμει καὶ θα μετέδιδεν εἰς αἰῶνας τὸν θησαυρὸν τοῦ κλάδου τῆς ἐλαίας εἰς τὴν γενεάν του.

Καὶ ἐνῷ ἐστηρίζετο ἐπὶ τῶν γυμνῶν ὤμων τῶν τέκνων του, ἐνεθυμήθη τὸν λόγον τοῦ Σπαρτιάτου, ὅστις τοῦ ἔλεγεν ὅτι ἔπρεπε νἀποθάνῃ μετὰ τόσην δόξαν καὶ εὐδαιμονίαν καὶ ἠτένισε διὰ μέσου τῶν κιόνων νοερῶς τὸν μέγαν θεὸν τῆς Ἄλτεως, ζητῶν τὸν θάνατον.

Ὁποία εὐδαιμονία νὰ συνεχίσῃ τὴν ζωήν του πέραν τοῦ τάφου, νὰ κρυβῇ ἀφίνων θέσιν εἰς τὰ νέα σώματα -τώρα ὁπόταν οἱ μῦς ἤρχισαν νὰ παραλύωνται, ὁπόταν τὰ μἐλη κουρασμένα δὲν ἠδύναντο νἀτενίσουν πλέον χαλύβδινα καὶ ὑπερήφανα τὸν ἥλιον…

Ὑπὸ τὰ ἄνθη καὶ τὴν βροχὴν τῶν φοινίκων τὸ εὐμελὲς σύμπλεγμα τῶν σαρκῶν, τὸ σιδηροῦν δένδρον τὸ ἀνεστραμμένον μὲ τὸν γηραιὸν κορμὸν πρὸς τὰ ἄνω καὶ τοὺς τρεῖς εὐχύμους κλώνους πρὸς τὰ κάτω, ἐβάδιζε θριαμβευτικῶς πρὸς τὸν ναὸν τοῦ Διὸς ὅπου τὸ πλῆθος προεπορεύετο, ὅπως τελέσῃ θυσίας καὶ ὕμνους πρὸ τῶν ἑστιάσεων καὶ τοῦ δείπνου τοῦ πρυτανείου.

Εἰς τὴν εἴσοδον οἱ τρεῖς νικηταὶ ἐσταμάτησαν, ὅπως ἐναποθέσουν μετὰ σεβασμοῦ τὸ ἔνδοξον φορτίον.

Ἐντὸς τοῦ σηκοῦ, ὅπου ὁ ἥλιος δὲν ἐτόλμα νὰ κυττάξῃ ἐν τῆ ἐπισήμῳ σκιᾷ καὶ τῇ σκοτίᾳ, ἀνεφαίνετο συγκεχυμένως ἡ αἴγλη τοῦ Κεραυνίου, μὲ τὰς ἀπαστράψεις τῶν πολυτίμων λίθων, μὲ τὴν λαμπρότητα τοῦ ἐλέφαντος τῶν μελῶν καὶ τοὺς χρυσοῦς ῥύακας τῶν ἐπτυχωμένων ἐνδυμάτων.

Ἐπὶ τοῦ θρόνου μὲ τὸν χρυσοῦν λέοντα καὶ τὸν πόλεμον τῶν Ἀμαζόνων, ὁ Ζεὺς μὲ τὸ ὕψος τῆς παραστάσεως καὶ τὴν γλυκύτητα τῆς μορφῆς ἐφαίνετο ὡς τὸ σύμβολον τῆς ἀπείρου ἰσχύος καὶ τῆς ἀπείρου ἀγάπης.

… Καὶ ὅταν ὑψούμενος ὑπὸ τῶν ζητοκραυγῶν τοῦ πλήθους καὶ ὑπὸ τῶν βραχιόνων τῶν τέκνων του, εἶδεν ὁ γέρων ἑαυτὸν ὑψηλὸν ὅσον καὶ ὁ Ζεύς, ἡ καρδία του, ἡ σιδηρᾶ εἰς τοὺς ἀγῶνας διερράγη ὡς ὕαλος ἀπὸ τὴν χαράν. Καὶ ἔστρεψεν ἠρέμα πρὸς τὰ ἄνω τὸ πρόσωπον καὶ ἀπέθανε μειδιῶν πρὸς τὸν ἥλιον.

Ὅταν οἱ ὀλυμπιονῖκαι κατεβίβασαν τὸν πατέρα των ἠπίως, ἡ κεφαλὴ τοῦ γέροντος ἀνεστράφη.

Μία ἀντανάκλασις τοῦ προσώπου τοῦ θεοῦ, μία παρομοία αἴγλη ἰσχύος καὶ ἀγάπης ἐφώτιζε καὶ τὸ ἰδικόν του πρόσωπον.

Τότε αἱ ζητωκραυγαὶ ἐσβέσθησαν ὑπὸ τοῦ σεβασμοῦ καὶ ἀπὸ τοῦ Ἀλφειοῦ μέχρι τοῦ Κλαδίου εἰς ὅλον τὸ ζῶν ῥεῦμα, τὸ ὁποῖον ἐπλημμύρει τὴν Ἄλτιν δὲν ἠκούετο ἄλλο, παρὰ ἡ φρικίασις τῶν πευκῶν, αἱ ὁποῖαι ἔστελλον μὲ τὴν αὔραν τὸ αἰώνιον παράπονον τῆς ἀτελοῦς φυσικῆς των ζωῆς.

Olympian 7

ΔΙΑΓΟΡΑι ΡΟΔΙΩι ΠΥΚΤΗι


φιάλαν ὡς εἴ τις ἀφνειᾶς ἀπὸ χειρὸς ἑλὼν 
ἔνδον ἀμπέλου καχλάζοισαν δρόσῳ 
δωρήσεται 
νεανίᾳ γαμβρῷ προπίνων οἴκοθεν οἴκαδεπάγχρυσον κορυφὰν κτεάνων
5συμποσίου τε χάριν κᾶδός τε τιμάσαις νέονἐν δὲ φίλων 
[10] παρεόντων θῆκέ νιν ζαλωτὸν ὁμόφρονος εὐνᾶς
καὶ ἐγὼ νέκταρ χυτόνΜοισᾶν δόσινἀεθλοφόροις 
ἀνδράσιν πέμπωνγλυκὺν καρπὸν φρενός
ἱλάσκομαι
10Οὐλυμπίᾳ Πυθοῖ τε νικώντεσσιν δ᾽ ὄλβιοςὃν φᾶμαι κατέχοντ᾽ ἀγαθαί
[20] ἄλλοτε δ᾽ ἄλλον ἐποπτεύει Χάρις ζωθάλμιος ἁδυμελεῖ 
θαμὰ μὲν φόρμιγγι παμφώνοισί τ᾽ ἐν ἔντεσιν αὐλῶν
καί νυν ὑπ᾽ ἀμφοτέρων σὺν Διαγόρᾳ κατέβαν τὰν ποντίαν 
ὑμνέων παῖδ᾽ Ἀφροδίτας Ἀελίοιό τε νύμφανῬόδον
15εὐθυμάχαν ὄφρα πελώριον ἄνδρα παρ᾽ Ἀλφεῷ στεφανωσάμενον 
[30] αἰνέσω πυγμᾶς ἄποινα 
καὶ παρὰ Κασταλίᾳπατέρα τε Δαμάγητον ἁδόντα Δίκᾳ
Ἀσίας εὐρυχόρου τρίπολιν νᾶσον πέλας 
ἐμβόλῳ ναίοντας Ἀργείᾳ σὺν αἰχμᾷ
20ἐθελήσω τοῖσιν ἐξ ἀρχᾶς ἀπὸ Τλαπολέμου 
ξυνὸν ἀγγέλλων διορθῶσαι λόγον
Ἡρακλέος 
[40] εὐρυσθενεῖ γέννᾳτὸ μὲν γὰρ πατρόθεν ἐκ Διὸς εὔχονταιτὸ δ᾽ Ἀμυντορίδαι 
ματρόθεν Ἀστυδαμείαςἀμφὶ δ᾽ ἀνθρώπων φρασὶν ἀμπλακίαι 
25ἀναρίθμητοι κρέμανταιτοῦτο δ᾽ ἀμάχανον εὑρεῖν
 τι νῦν ἐν καὶ τελευτᾷ φέρτατον ἀνδρὶ τυχεῖν
[50] καὶ γὰρ Ἀλκμήνας κασίγνητον νόθον 
σκάπτῳ θένων 
σκληρᾶς ἐλαίας ἔκταν᾽ ἐν Τίρυνθι Λικύμνιον ἐλθόντ᾽ ἐκ θαλάμων Μιδέας 
30τᾶσδέ ποτε χθονὸς οἰκιστὴρ χολωθείςαἱ δὲ φρενῶν ταραχαὶ 
παρέπλαγξαν καὶ σοφόνμαντεύσατο δ᾽ ἐς θεὸν ἐλθών
τῷ μὲν  Χρυσοκόμας εὐώδεος ἐξ ἀδύτου ναῶν πλόον 
[60] εἶπε Λερναίας ἀπ᾽ ἀκτᾶς εὐθὺν ἐς ἀμφιθάλασσον νομόν
ἔνθα ποτὲ βρέχε θεῶν βασιλεὺς  μέγας χρυσέαις νιφάδεσσι πόλιν
35ἁνίχ᾽ Ἁφαίστου τέχναισιν 
χαλκελάτῳ πελέκει πατέρος Αθαναία κορυφὰν κατ᾽ ἄκραν 
ἀνορούσαισ᾽ ἀλάλαξεν ὑπερμάκει βοᾷ
[70] Οὐρανὸς δ᾽ ἔφριξέ νιν καὶ Γαῖα μάτηρ
τότε καὶ φαυσίμβροτος δαίμων Ὑπεριονίδας 
40μέλλον ἔντειλεν φυλάξασθαι χρέος 
παισὶν φίλοις
ὡς ἂν θεᾷ πρῶτοι κτίσαιεν βωμὸν ἐναργέακαὶ σεμνὰν θυσίαν θέμενοι 
πατρί τε θυμὸν ἰάναιεν κόρᾳ τ᾽ ἐγχειβρόμῳἐν δ᾽ ἀρετὰν 
[80] ἔβαλεν καὶ χάρματ᾽ ἀνθρώποισι Προμαθέος Αἰδώς
45ἐπὶ μὰν βαίνει τε καὶ λάθας ἀτέκμαρτα νέφος
καὶ παρέλκει πραγμάτων ὀρθὰν ὁδὸν 
ἔξω φρενῶν
καὶ τοὶ γὰρ αἰθοίσας ἔχοντες σπέρμ᾽ ἀνέβαν φλογὸς οὔτεῦξαν δ᾽ ἀπύροις ἱεροῖς 
[90] ἄλσος ἐν ἀκροπόλεικείνοις  μὲν ξανθὰν ἀγαγὼν νεφέλαν 
50πολὺν ὗσε χρυσόναὐτὰ δέ σφισιν ὤπασε τέχναν 
πᾶσαν ἐπιχθονίων Γλαυκῶπις ἀριστοπόνοις χερσὶ κρατεῖν
ἔργα δὲ ζωοῖσιν ἑρπόντεσσί θ᾽ ὁμοῖα κέλευθοι φέρον
ἦν δὲ κλέος βαθύδαέντι δὲ καὶ σοφία μείζων ἄδολος τελέθει
[100] φαντὶ δ᾽ ἀνθρώπων παλαιαὶ 
55ῥήσιεςοὔπωὅτε χθόνα δατέοντο Ζεύς τε καὶ ἀθάνατοι
φανερὰν ἐν πελάγει Ῥόδον ἔμμεν ποντίῳ
ἁλμυροῖς δ᾽ ἐν βένθεσιν νᾶσον κεκρύφθαι
ἀπεόντος δ᾽ οὔτις ἔνδειξεν λάχος Ἀελίου
καί ῥά μιν χώρας ἀκλάρωτον λίπον
60ἁγνὸν θεόν
[110] μνασθέντι δὲ Ζεὺς ἄμπαλον μέλλεν θέμενἀλλά νιν οὐκ εἴασενἐπεὶ πολιᾶς 
εἶπέ τιν᾽ αὐτὸς ὁρᾶν ἔνδον θαλάσσας αὐξομέναν πεδόθεν 
πολύβοσκον γαῖαν ἀνθρώποισι καὶ εὔφρονα μήλοις
ἐκέλευσεν δ᾽ αὐτίκα χρυσάμπυκα μὲν Λάχεσιν 
65[120] χεῖρας ἀντεῖναιθεῶν δ᾽ ὅρκον μέγαν 
μὴ παρφάμεν
ἀλλὰ Κρόνου σὺν παιδὶ νεῦσαιφαεννὸν ἐς αἰθέρα νιν πεμφθεῖσαν ἑᾷ κεφαλᾷ 
ἐξοπίσω γέρας ἔσσεσθαιτελεύταθεν δὲ λόγων κορυφαὶ 
ἐν ἀλαθείᾳ πετοῖσαιβλάστε μὲν ἐξ ἁλὸς ὑγρᾶς 
70νᾶσοςἔχει τέ νιν ὀξειᾶν  γενέθλιος ἀκτίνων πατήρ
[130] πῦρ πνεόντων ἀρχὸς ἵππωνἔνθα Ῥόδῳ ποτὲ μιχθεὶς τέκεν 
ἑπτὰ σοφώτατα νοήματ᾽ ἐπὶ προτέρων ἀνδρῶν παραδεξαμένους 
παῖδαςὧν εἷς μὲν Κάμειρον 
πρεσβύτατόν τε Ἰάλυσον ἔτεκεν Λίνδον τ᾽ἀπάτερθε δ᾽ ἔχον
75διὰ γαῖαν τρίχα δασσάμενοι πατρωίαν
[140] ἀστέων μοῖρανκέκληνται δέ σφιν ἕδραι
τόθι λύτρον συμφορᾶς οἰκτρᾶς γλυκὺ Τλαπολέμῳ 
ἵσταται Τιρυνθίων ἀρχαγέτᾳ
ὥσπερ θεῷ
80μήλων τε κνισσάεσσα πομπὰ καὶ κρίσις ἀμφ᾽ ἀέθλοιςτῶν ἄνθεσι Διαγόρας 
ἐστεφανώσατο δίςκλεινᾷ τ᾽ ἐν Ἰσθμῷ τετράκις εὐτυχέων
[150] Νεμέᾳ τ᾽ ἄλλαν ἐπ᾽ ἄλλακαὶ κρανααῖς ἐν Ἀθάναις
 τ᾽ ἐν Ἄργει χαλκὸς ἔγνω νιντά τ᾽ ἐν Ἀρκαδίᾳ 
ἔργα καὶ Θήβαιςἀγῶνές τ᾽ ἔννομοι 
85Βοιωτίων
Πέλλανά τ᾽ Αἴγινά τε νικῶνθ᾽ ἑξάκιςἐν Μεγάροισίν τ᾽ οὐχ ἕτερον λιθίνα 
[160] ψᾶφος ἔχει λόγονἀλλ᾽ Ζεῦ πάτερνώτοισιν Ἀταβυρίου 
μεδέωντίμα μὲν ὕμνου τεθμὸν Ὀλυμπιονίκαν
ἄνδρα τε πὺξ ἀρετὰν εὑρόνταδίδοι τέ οἱ αἰδοίαν χάριν 
90καὶ ποτ᾽ ἀστῶν καὶ ποτὶ ξείνωνἐπεὶ ὕβριος ἐχθρὰν ὁδὸν 
εὐθυπορεῖσάφα δαεὶς  τέ οἱ πατέρων ὀρθαὶ φρένες ἐξ ἀγαθῶν 
[170] ἔχρεονμὴ κρύπτε κοινὸν 
σπέρμ᾽ ἀπὸ ΚαλλιάνακτοςἘρατιδᾶν τοι σὺν χαρίτεσσιν ἔχει 
θαλίας καὶ πόλιςἐν δὲ μιᾷ μοίρᾳ χρόνου 
95ἄλλοτ᾽ ἀλλοῖαι διαιθύσσοισιν αὖραι.

OLYMPIA 7 As one who takes a cup from a lavish hand, bubbling within the foam of the grape, presenting it to a young bridegroom, pledging hearth to hearth, the pride, sheer gold, of possession, the joy of the feast, to honor his new son, render him among friends present admired for the bride's consent: so I, bringing poured nectar of victory, gift of the Muses, the mind's sweet yield, offer it up to the conquerors at Olympia and Pytho. Blessed is he whom good fame surrounds. Grace eyes one man, then another, bestowing favor frequently to the melodious lyre and the manifold music of flutes; and to both strains I keep company with Diagoras, singing the sea's child, daughter of Aphrodite and bride of Helios, Rhodes, and give praise, spoil of his boxing, to the onslaught of a man gigantic, wreathed in victory beside Alpheus' water and Kastalia; and to Damagetos his father, darling of Justice, who dwell in the triple-citied island over against the jut of broad Asia, by right of an Argive spear. I will try to straighten the story from the beginning with news from as far back as Tlepolemos for Herakles' race of reaching strength. On the father's side they glory in Zeus' descent; on the mother's, 19 Amyntoridai from Astydameia. Delusions innumerable hang their shadows over men's minds. This thing passes wit to discover, what is best now and at the end for a man to attain. Even Tlepolemos, this island's founder, once angered, rearing the stock of brute olive, smote to death Alkmana's bastard brother, Likymnios, at Tiryns as he issued from the chamber of Midea. Despair in the brain has driven even the wise man out of his course. He went to the god for counsel. From the fragrant sanctuary the gold-haired god bespoke a voyage of ships from the Lernaian ness straight for a seagirt reach, where once the high king of the gods drenched their city in a gold snowfall, when, by the artifice of Hephaistos, at the stroke of the bronze-heeled axe Athene sprang from the height of her father's head with a strong cry. The sky shivered before her and earth our mother. Then Hyperion's giant son, light-giver to mortals, laid a necessity upon his own children to guard thereafter: they must be first to found a bright altar to the goddess and establish a stately sacrifice and propitiate the heart of her father and the maid of the ringing spear. Respect for forethought puts on men goodliness and delight also. Yet the unpredictable mist of forgetfulness stalks us, it wrenches aside the right way of action far from our thoughts. 20 Thus they went up, having not the bright seed of flame, with fireless sacrament they appointed the grove on the acropolis. Yet he, assembling the yellow cloud, rained much gold upon them, and the green-eyed goddess granted every art, that they should surpass all men in the excellent work of their hands. And their streets grew images in the likeness of men and beasts. Their fame went deep. For the wise skill will wax greater for its innocence. The ancient legends of men tell how, when Zeus and the immortals divided the earth Rhodes had not yet shone in the sea's water, but the island was hidden in the salt depths. Helios was gone, and none showed forth his lot. They left him with no guerdon of land, that blameless god. He spoke, and Zeus would cast again, but Helios would not suffer it, for he said under the gray sea he had spied, as a growth from the floor, a land to foster multitudes, kindly to sheep. Straightway he bade Lachesis of the golden veil lift up her hands, nor deny the gods' great oath but assent with the son of Kronos, bending her head; the island rising thereafter into the bright air should be his. The words' end was ac- complished with a true fall. Out of the winding water the island blossomed, held of the father of searing sun-rays, master of horses that breathe fire. Rhodes mixed with him bore 21 seven sons, that displayed the shrewdest wits of the men of old time. Of these, one sired Kamiros, lalysos, eldest born, and Lindos; sundered, they held the land of their patrimony in triple division, each a city, and these are called by their names. There, as sweet deliverance after the bitterness of misfortune, to Tlepolemos, Tirynthian arch-founder, is given as to a god the smoking processional of sheep, the judgment of games, in whose flowers Diagoras was wreathed twice. At the glorious Isthmos the luck four times was his. One win to crown another at Nemea, at rocky Athens. The bronze at Argos knew him, the caldrons in Arkadia and Thebes, the temperate games Boiotians keep; Pellana likewise. At Aigina he won six times, at Megara the stone ballot tells no alternate story. But Zeus father, brooding over the peaks of Atabyrios, honor the set of the song Olmpion- ician, the man who has found excellence with his fists. Grant him pleasure of veneration in the sight of citizens and strangers his friends. The bitter path of pride he walks straitly, sure of all that the upright minds of his fathers left, his heritage. Founder not the seed of Kallianax, your own. With good fortune for the Eratidai the city has also its part of happiness. But in one parcel of time the winds intershifting flare to new directions. 22


Νικόλαος Επισκοπόπουλος (1874-1944). Ο Νικόλαος Επισκοπόπουλος γεννήθηκε στη Ζάκυνθο, γιος του Διονύσιου Επισκοπόπουλου και της δεύτερης γυναίκας του Αδριανής Σιγούρου, ξαδέλφης του ποιητή Μαρίνου Σιγούρου, η οποία του μετέδωσε την αγάπη της για τα γράμματα και τις ξένες γλώσσες. Στη Ζάκυνθο φοίτησε στο Ελληνικό Σχολείο εγκατέλειψε όμως στη δεύτερη τάξη και συνέχισε ως αυτοδίδακτος, μελετώντας μανιωδώς λογοτεχνικά και επιστημονικά κείμενα. Σε ηλικία δεκαπέντε χρόνων εργάστηκε ως βοηθός συνταγολόγος φαρμακοποιού και ένα χρόνο αργότερα εξέδωσε ένα φιλολογικό ημερολόγιο, όπου δημοσίευε κείμενά του. Μετά το θάνατο του πατέρα του εγκαταστάθηκε με τη μητέρα του στην Αθήνα (το 1892) και συνέχισε να μελετάει. Το 1893 πραγματοποίησε την πρώτη του επίσημη εμφάνιση στη λογοτεχνία δημοσιεύοντας με μεσολάβηση του Γρηγορίου Ξενόπουλου στην εφημερίδα Άστυ το διήγημα Ut diese mineur, που έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από το Δημ.Κακλαμάνο και οδήγησε στην πρόσληψή του στην εφημερίδα ως μόνιμου συντάκτη. Ακολούθησαν δημοσιεύσεις πεζογραφημάτων, ποιημάτων, χρονογραφημάτων, μεταφράσεων και δοκιμίων κριτικής στα έντυπα Εθνικόν Ημερολόγιον του Κων/νου Σκόκου, Εστία, Παναθήναια, Τέχνη του Κων/νου Χατζόπουλου, Το περιοδικόν μας του Γεράσιμου Βώκου και αλλού, δραστηριότητα η οποία ενέταξε τον Επισκοπόπουλο στους αθηναϊκούς λογοτεχνικούς κύκλους. Σχετίστηκε με τον Γρηγόριο Ξενόπουλο, τον Παύλο Νιρβάνα, και σύχναζε στα φιλολογικά σαλόνια του Γεώργιου Δροσίνη, του Γεώργιου Σουρή και της Καλλιρρόης Παρρέν. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ανατόλ Φρανς στην Αθήνα ο Επισκοπόπουλος ανέλαβε να τον ξεναγήσει στα αρχαιολογικά αξιοθέατα της πόλης και συνδέθηκε φιλικά μαζί του και με τη φίλη του, την κυρία Καβαγιέ. Οι δύο τελευταίοι του πρότειναν να εγκατασταθεί στο Παρίσι, πράγμα που έκανε το 1904 μαζί με τη γυναίκα του και την κόρη του Αδριανή. Στο Παρίσι ο Επισκοπόπουλος έγινε γνωστός ως λογοτέχνης, μελετητής, κριτικός και απομνημονευματογράφος του Ανατόλ Φρανς με το ψευδώνυμο Nicolas Segur και συνεργάστηκε με γνωστά έντυπα της πόλης, όπως τα Figaro, Matin, Revue des revues. Πέθανε στο Παρίσι από ημιπληγία. Το λογοτεχνικό έργο του Νικόλαου Επισκοπόπουλου κινείται στα πλαίσια του αισθητισμού, με πρότυπα συγγραφείς όπως οι Έντγκαρ Άλλαν Πόε, Κάρολος Μπωντλαίρ και Ανατόλ Φρανς. Γλώσσα του ήταν η περίτεχνη καθαρεύουσα με σαφές προσωπικό στίγμα, την οποία υπέταξε στις ανάγκες της ιδιόμορφης αφηγηματικής τεχνικής του, που, μακριά από το ρεαλισμό και με συχνή χρήση των στοιχείων του φανταστικού και του παράδοξου, υπηρέτησε μια φόρμα με έμφαση στην εσωτερική πλοκή, στη δραματική δηλαδή απεικόνιση της ψυχικής κατάστασης και εξέλιξης του εκάστοτε ήρωα ή του ίδιου του συγγραφέα. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Νικόλαου Επισκοπόπουλου βλ. Αβουρης Σπυρ., «Επισκοπόπουλος Νικόλαος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και Δάλλας Γιάννης, «Νικόλαος Επισκοπόπουλος», Η παλαιότερη πεζογραφία μας· Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο Θ΄ (1900-1914), σ.24-50. Αθήνα, Σοκόλης, 1997.Νικόλαος Επισκοπόπουλος, ο εισηγητής του λυρικού αισθητισμού στην πεζογραφία μας


Ο Νικόλαος Επισκόπουλος, γεννημένος το 1874 στη Ζάκυνθο, απετέλεσε τη βάση πάνω στην οποία δομήθηκε και στέριωσε όλος ο μετέπειτα αισθητισμός που χαρακτηρίζει πολλά έργα της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Αρχή του είναι ο υπερβολικός λυρισμός, τα ασυνήθιστα θέματα, το πρωτότυπο ύφος, όμως όλα αυτά χωρίς μυστήριο.

Πρώτος του δάσκαλος ήταν ο ιστοριοδίφης Παναγιώτης Χιώτης. Αλλά, ων φύση ανυπότακτη, διακόπτει γρήγορα τη σχολική του μόρφωση. Από τότε επιδόθηκε μόνος του στη μελέτη. Στη λόγια μητέρα του, ξαδέλφη του γνωστού μεταφραστή και ποιητή Μαρίνου Σιγούρου, οφείλει τη γενικότερη κλίση του προς τα Γράμματα. Ήταν μανιώδης αναγνώστης διαβάζοντας αδιακρίτως πολλών ειδών βιβλία. Στα δεκαπέντε του χρόνια υπήρξε έμπειρος συνταγολόγος ως βοηθός του φαρμακοποιού Νικολάου Κοκκίνη. Ταυτοχρόνως, βέβαια, γράφοντας και ο ίδιος παρουσίασε ένα δείγμα φιλολογικού ημερολογίου, σε ηλικία μόλις 16 ετών, το 1890.

Ύστερα από δύο χρόνια μετακομίζει με τη μητέρα του στην Αθήνα (Μάιος του 1892). Εκεί, κάνοντας την έκπληξη, γράφει το “Ut diese mineur”, ένα από τα Τρελλά διηγήματά του όπως τα επιγράφει, και ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, που τα διαβάζει, μεσολαβεί κατευθείαν για να δημοσιευθεί στην εφημερίδα, “Το Άστυ”. Από εκείνη την ημέρα το γενικότερο status quo της ζωής του Επισκοπόπουλου αλλάζει. Συνεργάστηκε και σε άλλα έντυπα της εποχής, στα κυρίως φιλολογικά και ακόμη στα αντιπροσωπευτικά των νέων λογοτεχνικών ρευμάτων, του συμβολισμού και του αισθητισμού.

Το 1904 μετακομίζει στο Παρίσι και εκεί ως Nicolas Segur άρχισε να κτίζει στη γαλλική λογοτεχνική πραγματικότητα μια νέα σταδιοδρομία. Έγραψε είκοσι μυθιστορήματα, αρχίζοντας με το Nais au miroir (Η Νάιδα στον καθρέφτη) που το προλογίζει ο Ανατόλ Φρανς, συνεχίζοντας με άλλα, λ.χ.: Le secret de Penelope (Το μυστικό της Πηνελόπης) που το έκρινε ο Παλαμάς και το Une ile d’ amour (Νησί της αγάπης). Εκτός από μυθιστοριογράφος αναδείχθηκε και ως απομνημονευματογράφος, ως μελετητής του έργου του Μπαρρές και της μεθόδου του Ιππολύτου Ταιν, της θεωρίας του Ρουσσώ, της αισθητικής του Νίτσε, της φιλοσοφίας του Μπερξόν και διακρίθηκε ως κριτικός του έργου ονομαστών ανθρώπων των Γραμμάτων: Του Λοτί, του Ίψεν, του Τολστόι. Τέλος, πέθανε από ημιπληγία στις 22 Μαρτίου του 1944 στο Παρίσι.

Ο Νικόλαος Επισκοπόπουλος ως γλώσσα χρησιμοποιεί αποκλειστικά την καθαρεύουσα, τη στιγμή που άλλοι συγγραφείς υιοθετούν σταδιακά τη δημοτική (π.χ. Γρηγόριος Ξενόπουλος, Παύλος Νιρβάνας). Δεν ακολουθούν τον κανόνα αυτόν τρια αφηγήματα του Επισκοπόπουλου που εξαιτίας της λυρικής πρόζας γράφονται σ’ έναν τύπο καθομιλουμένης δημοτικής. Η καθαρεύουσα του ανήκει στο παρελθόν, είναι γραμματικά στραμμένη προς το τυπικό της αρχαϊζουσας. Είναι η γλώσσα λογίων έτσι όπως χαλκεύθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα από λογοτέχνες, δημοσιογράφους και στα γραφεία των εφημερίδων.

Δεν παραβλέπομε όμως ότι η γλώσσα του δεν έχει την προσωπική της ιδιαιτερότητα, συμπορεύεται και υποπτήσσει μπροστά στα κοινωνικά προβλήματα χωρίς να τα στηλιτεύει. Είναι μία γλώσσα ενός λυρικού λογοτέχνη που “διανοουμενίζει”. Ο λόγος του Επισκοπόπουλου διεισδύει στην εσωτερικότητα των διαχρονικών φαινομένων (ζωή-θάνατος), στην μεταπτωτικότητα των συναισθημάτων και γενικά εμφορείται από μια τάση εξύφανσης μεταφυσικού ύφους με όπλο την ψυχογραφική-φιλοσοφική διήθηση προσώπων και καταστάσεων. Το είδος, λοιπόν, εις το οποίο επιδίδεται είναι της φανταστικής πεζογραφίας. Με δύο κύκλους: ο ένας εξωτερικός που αφορά σε θέματά του που προέρχονται από ερεθίσματα της επιστήμης και ο άλλος εσωτερικός που έχει σχέση με την ίδια τη λογοτεχνία παραπέμποντας στο κλίμα και στα πρότυπα του ξένου αισθητισμού του.

Η επιστημονική του φαντασία αντιπροσωπεύεται ενδεικτικά με τρία-τέσσερα διηγήματα. Και τα τέσσερα αφορμώνται από κάποιες “περίεργες” θεωρίες του καιρού του, γενικότερου επιστημονικού ή παραεπιστημονικού ενδιαφέροντος: Πώς ανακυκλώνεται η ζωή με τη διάλυση της ύλης και κατόπιν με τη μετενσάρκωσή της (“Η ζωή μετά θάνατον”, 1883), τι θα γίνει προς στιγμήν αν η γη μας σταματήσει την περιφορά της (“Η μητέρα γη”, 1884), πώς πρωτόγινε η συνάντηση και η ερωτική επαφή δύο πρωτόγονων αντιθέτου φύλου.

Η φανταστική πεζογραφία του αποκτά αντίθετα προσωπικές συντεταγμένες όταν εσωτερικεύεται. Όταν παύει να αντλεί τα θέματά της από ετερογενή πεδία, μένει στην αυτογενή πηγή της και είναι λογοτεχνία.

Τα πρότυπα του αισθητισμού του Νικολάου Επισκοπόπουλου είναι: Έντγκαρ Άλλαν Πόε, Γκαμπριέλ Ντ’ Αννούντσιο, Ανατόλ Φρανς. Είναι πρότυπα άμεσα του κλίματος και έμμεσα της τεχνικής του.

Ο Έντγκαρ Άλλαν Πόε και ο Κάρολος Μπωντλαίρ είναι το δίπολο που προσελκύει τον συγγραφέα γιατί ανταποκρίνεται στην έμμονη ροπή του προς το φανταστικό κι αλλόκοτο. Είχε ήδη διαμορφωθεί μια μεταφραστική παράδοση του είδους στην Ελλάδα. Πρώτος μεταφράζει ο Ροΐδης και ακολούθησε ένας αισθητής της εποχής, ο Περικλής Γιαννόπουλος.

Ο Επισκοπόπουλος είχε τη δυνατότητα ν’ αντλεί απευθείας από τα γαλλικά παράλληλά του. Τα εννοεί ως πρότυπά του και προς τα κει στρέφει το ενδιαφέρον του λόγω επιλεκτικής ή επίπλαστης συγγένειας. Είναι ο κόσμος των “Τρελλών διηγημάτων” του. Είναι θέματα κι αφήγηση ιδιόμορφα, στηριγμένα στην περιγραφή ακραίων καταστάσεων. Στα περισσότερα η τρέλα είτε είναι ο μοχλός της δράσης είτε προκαλείται από τη δράση: ο ήρωας σ’ αυτά είτε εξωθημένος από την ψυχική και νοητική του ανισορροπία και παραίσθηση καταλήγει στην αυτοκτονία, στο έγκλημα ή την αιμομιξία είτε πιεσμένος απ’ αυτές τις καταστάσεις οδηγείται στην παραφροσύνη. 

Δείγματα τέτοιων διηγημάτων είναι διαδοχικά τα: “Μαύρα”, “Στη Θάλασσα”, “Εφιάλτης”, Καλιγούλας”. Στο “Ut diese mineur”, ένα από τα ακραία του ψυχογραφήματα, ο αφηγητής και ήρωας, έξαλλος από το πάθος του, έπνιξε την άπιστη ερωμένη του, τη Μύρρα, τη στιγμή που τον εμπαίζει, παίζοντας συγχρόνως τη σονάτα που επιγράφει το διήγημα. Και στο “Μαύρα” ο αφηγητής που μισεί και θανατώνει με το βλέμμα του την ευέξαπτη αδελφή του που του μοιάζει ανυπόφορα, πέφτει από την ενοχή του σε επιληπτική παράκρουση όταν την κοιτά νεκρή, όπως ευχήθηκε.

Η αφήγηση του Επισκοπόπουλου ξεχωρίζει για την εσωτερική πλοκή και την κλειστή της φόρμα. Τον συγγραφέα απασχολεί η δράση της ψυχής του ήρωα: όχι ψυχολογικά ως ενδοσκόπηση ούτε μορφολογικά ως εσωτερικός μονόλογος, αλλά και αυτή ως ιστορία. Και όταν μία υπόθεση με δύο πρόσωπα ακόμη εφευρίσκεται, και τότε δεν αποτελεί παρά το πρόσχημα για να προβληθεί η “μέσα” περιπέτεια. Γίνεται κι αυτή μια εσωτερική υπόθεση που ακολουθεί τη διακύμανση της υφής της ιδιοσυστασίας του ήρωα.

Η αφήγησή του είναι αχρονική, έξω από τις κοινωνικές ή τις ιστορικές συντεταγμένες. Μια αφήγηση εσωτερικών πεδίων δράσης, που για την πιστή περιγραφή ο συγγραφέας χρησιμοποιεί και τη διαίσθηση ως αίσθηση. Με αφηγητή πρώτου προσώπου δρα και εκφράζεται ως αναπαριστώμενος αφηγητής: ως φορέας και ως “δράστης” ενός ρόλου και ως μεταφορέρας της μυθοπλασίας και της δράσης του ταυτόχρονα.

Ο Νικόλαος Επισκοπόπουλος καλλιέργησε ένα είδος αφηγήματος με ιδιαίτερα υφασμένη εσωτερική πλοκή. Με την εσωτερική πλοκή του είναι ο μόνος που εν μέρει το διασφάλισε από τη διάχυση του λυρικού πεζού ποιήματος, μονομέρεια που δεν απέφυγε από τους άλλους οπαδούς του αισθητισμού ο Περικλής Γιαννόπουλος – και με την κλειστή του φόρμα το προφύλαξε εν όλω από την εκτροπή του ή την προσχώρηση προς τη ρεαλιστική πεζογραφία, μια προσχώρηση που δεν μπόρεσαν ν’ αποφύγουν ούτε ο Χρηστομάνος ούτε ο Ροδοκανάκης.


Παύλος Νιρβάνας – Ἀπὀ τὴν φύσιν καὶ τὴν ζωὴν (1898)

Μηκῦναι 

(translation : Ilias Kolokouris & Janet Downie)

Mycenae

1.

Into the midst of the dirge of eternal asphodels you spread the trembling joy of your whiteness, O Miranda. O exotic lily, below the silent tholos, where your petals embrace the lament of shadow – your petals first kissed by the bats of death. O Miranda, from the princely smiles extinguished beneath the golden masks, and from the divine tremor scattered into the light of the buildings, rose the triumph of your life. O mystic lily, into the midst of the dirge of eternal asphodels you first shone forth before the grief of your youth.

From the lust of the burial earth you rose like a shoot of ancient (ivy? Cells?). And you sucked up from the earth the ichor of the princely bodies, and the youthful flood of life woke again from its deep sleep within the virginal flow of your veins. From the list of the burial earth you rose up into the dark air, filled with the breath of death, and the dreams of eternal sleep – all the longings of life and the tremors of desire – kissed with their airy wings the dew of your feathers. O potent lily, in the midst of the dirge of eternal asphodels you wreathed the affliction of my youth.  

Wonder birthed you, O Miranda. You attained your stature in the midst of an old silence, with the dew of freshly made virginity. Your gestures filled the atmosphere of ancient shadows with a power that bends the knees of slaves. Your eyes shone with the light of the first sunrise of love. And the blood of Homeric roses and the marrow of the reeds of Erasinos and the mystic convulsions with which the kiss of pollen shakes the flowers of the Argolid plain – all wove together the harmony of your nakedness.

Into the kingdom of death your voice poured forth like a complaint from the string of the lyre and like the terrifying sound of golden shields struck together and like the drop of water into the slumber of caves. Into the holy darkness your glance scattered the sweet phosphorescence with which the soul lights the night of tombs of bones that wove together the embraces of love. And from the mirror of your brow proceed dreams of the passion and power of unknown kings, and the dreams of those desires with which their women – white-purple flowers of the women’s chambers – slept by their sides.

2.

O Miranda, into my tired eyes you shone with golden rays of wonder and with white flashes of revelation. And before the power of your appearance something was troubled within me like the (overhanging ??) destruction/ knockdown of a temple/church and something like the breaking of sinews (=within the body)/ chords and something like the cycle of ruins and like the extinguishing of lamps/candles. And a virgin chaos arose in my breast, a chaos flooded by the brilliance of your appearance/ APOCALYPSE.

And in the darkness filled with the embraces of shadows, I said to you: O Miranda, into my veins has been poured the burning flood of the blood of charioteers, sucked in by the earth. The ichor of the Atreides burns my veins, Miranda, O exotic bloom, untouched by the glance of desire, O bloom unstained by the breath of pleasure, thirst for death rises within me, mistress. Come, let us die together.

ῥέε δ᾽ ἄμβροτον αἷμα θεοῖο

340ἰχώρ, οἷός πέρ τε ῥέει μακάρεσσι θεοῖσιν:

οὐ γὰρ σῖτον ἔδουσ᾽, οὐ πίνουσ᾽ αἴθοπα οἶνον,

τοὔνεκ᾽ ἀναίμονές εἰσι καὶ ἀθάνατοι καλέονται.

And I said to you: Miranda, here in the imperial deathbed there is space for the two of us. The fearsomeness of life stretches out all around us. The envy of the gods stands over us. The ravages of separation threaten our happiness. Here in the imperial deathbed love never ends and lips remain joined forever. O Miranda, come, let us turn together to the never-ending embrace of death.

And I said to you: Miranda, O exotic bloom, untouched by the breath of desire, do you wish to become my own forever? And you lifted your gaze into the darkness, satiated with the embraces of shadows, and you let it rest upon the pallor of my face. And you said to me, with the voice of those who pray, and with the voice of those who sing hymns: O chosen one, the wave of my life rolls eagerly towards you beneath the holy covering of death.

3.

The winds, drunk with the sun, embrace wildly above our heads. Here below the rocky dome, you bloom, O Miranda, queen of the pulses of my body. Below the light of the sky, the ivy embraces the plane trees, which are threatened by the thunder. The sky’s envy does not reach down here. The stars, shaken, tumble from the sky and are lost in the embraces of chaos. O Miranda, the star of my love flickers above your breast.

4.

The sculpted image of our love is lifted up into the shadow of death. A world sleeps deeply under its feet. The golden faces smile bitterly under the earth. Bracelets enclose the ash of bones. Necklaces embrace the dust of white flesh. Savage weapons guard the ashes of heroes. The dust of slaves stands, humble, next to the dust of kings. And within the dirge of decay trembles the new seed of life. Give me your white hand, O Miranda.

The distant ocean roars and the faint voice of the ages reaches our frightened ears. Death repeats the song of past lives. Listen, O beautiful one. The arrows strike the metals of shields beneath the threats of the marble lions. The shoes of the horses strike sparks off the hard stone. The shouts of the giants rise from the cyclopeian walls of the acropoleis. And from the scented depths of the woman’s chamber, the song of eternal love pours out on all sides like a prayer. O Miranda, weave the white bonds of your arms around my head.

Above, a sun dies in the cold sky of the ages. And below its chill rays a distant life breathes like a dream. From the lovely movement of the heroes’ arms they fly and stun, the poisoned arrows. Mantles blow above the lofty bedrock of the walls. The light kisses the white breasts of the women beneath the web of pleasing garments and gold flashes upon their golden hair and on the boss of the shield. And upon the tender grass drips the blood of heroes, drips the blood of virgins. O Miranda, give me the roses of your lips.

A plaintive sound rises from the burial mound unkissed by the sun. And it is like the sighing of nights of love, and it is like the protest of those three-times (??) separated from their mates, and it is like the breath of a distant pipe at sunset. A plaintive sound rises up from the burial mound. And it is like the whisper of kisses in a false dream and it is like the lust for life upon the bed of death and it is like the desire of bones beneath the earth. O Miranda, O lily, exotic and untouched by the breath of desire, the tremor of unknown generations has been poured into my veins. O woman, eternally my own, blow upon my eyelashes the swoon of love.

Ὀλυμπία

1.

Out of the affliction of my youth were born the deep nights of his eyes and from the purity of your desires were fashioned the lilies of his countenance, O Miranda. By the power of my passion was fed the strength of his manliness and the roses of his face sprang from the dreams of your nights, O my own one. The bees of love placed upon his lips the musky honey of our first embraces. And the golden butterfly of our youth, trembling from the snows of life, flew and stopped upon the white bloom of his breast. O Miranda, within the breast of Bathyllos (“deep matter”?), our souls begin again the first song of love.

The shudders of our nights take us into the depths of his eyes. The music of our mysteries, which the galaxy heard, is poured out with the caress of his voice. The heat of our embraces inspires his expansive movement. The calmness of our daydreaming beneath the stars molds the statue of his immobility. And the light breeze of twilight stirs lightly on his brow, with the first quiver of our love – stirs again, with pleasure, upon the brow of Bathyllos, your hair together with my own.

The holy Altis of life is stretched out before us, O Miranda. The eternal stadion awaits the fruit of our youth. Place your hands upon the golden locks of his head and kiss the white lily of his countenance, before the chrysalid of thought passes beyond its dewy coolness. Kiss him upon his brown and come sit near me, here on the holy bank of the Alpheios, beneath the great shadows of the plane trees. The shout of contests and the song of victory reaches here the ears of the mothers. Come, sit by me under the great shadows. The Altis of life is stretched out before us. Death is the Great Deception.

2.

A sun is born amid the rose petals of dawn. A sun is born and sweetly kisses the Arcadian mountains. Into this white intoxication of light the silver dancing waters of the Alpheios send sparks, the silver dancing waters of the Kladeos send forth sparks from the silent shadows. And the immortal people of marble celebrate in the green spaces of the Altis. A sun is born amid the rose petals of dawn and sweetly kisses the Arcadian mountains.

The trumpets stir the morning air, O Bathyllos. The beautifully wreathed olive tree lowers its branches beneath the marbles of the prostyle. The gates of the temple open before your youth. The throne of the god shines forth before your face with its gold and ivory and ebony and precious stones and upon it the sun stands driving the chariot and Selene rides horseback. The Immortal one with golden hair shows you the chryselephantine Victory and lifts up before your face the eagle upon the flashing scepter. Swear, O Bathyllos, the holy oath.

The trumpets strike the morning air. Throw aside your cloak, O youthful one, and display the holy bloom of youth celebrating beneath the sun. The shout of the people is lifted up all around you. Take flight, O Bathyllos. The earth slips beneath your feet and the air is rent before you and kisses your damp brow and brushes aside your golden hair. Take flight, O Bathyllos. The shoots of palm are lifted up to the very top, ready to kiss the locks of your hair. Praxiteles is drunk with the bloom of your flesh and the marble, which fashions gods, trembles in the lao of the earth. Take flight, O Bathyllos.

3.

From the ecstasy of my desire were born the flashes of his eyes, and from your virgin shame the great shadows of his eyelashes. By the phosphorescence of your prayer the white light of his countenance was illuminated, and on the poison of my thought were nourished the snaky locks of his hair. The breeze of twilight above his brow stirs with pleasure your hair together with my own. And within the mystic flower of his breast, the chrysalids of our life sprout new white-gold wings.

The eternal Altis stretches out before us, O Miranda. The sun sweetly kisses the Arcadian mountains. The Sun kisses the diamonds of the Kladeos and the diamonds of the Alpheios. The Eternal one lifts up in his right hand the chryselephantine Victory. The communal celebration of the stadion embraces the fruit of our love and the beautifully-wreathed olive tree leans its immortal branches over the X (??) of eternal youth. O Miranda, more sweetly than the sunset, O Miranda, more sweetly than the pale roses, the Altis of life grows green before us. Death is the Great Deception.


Περικλής Γιαννόπουλος : Λόγια τοῦ ἀέρος… τοῦ Ἁττικοῦ ἀέρος λόγια




ΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΕΡΟΣ…

ΤΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ ΑΕΡΟΣ ΛΟΓΙΑ….

Ἀλήθεια εἶνε Λόγια τοῦ Ἀέρος… τοῦ Ἀττικοῦ Ἀέρος Λόγια… Τῶν Ῥοδίνων Ἀέρων τῆς Αὐγῆς, τῶν Μενεξεδένιων Ἀέρων τῆς Δύσεως. Δὲν τὰ λέω ἐγώ… Καθισμένα ἐλαφρότατα αἴρονται μόνα των, αἰωροῦνται εἰς τὸν Ἀέρα καὶ σὰν ἄρωμα πλέουν εἰς τὸ Φῶς – τὸ θυμαρόεν Φῶς. Χρυσοῦν στάχυ παῖζον εἰς τὸν ὦμον καφεοροδίνου βράχου, γράφει μὲ τὸ χρυσόν του δάκτυλον, εἰς τὸν σμαράγδινον οὐρανόν, ποιήματα τρελλότατα. Εἰς τὰ κολπούμενα πλάγια λόφου μακρυνοῦ, φαίνεται ἀναπαυομένη ὡραία Νύμφη, λέγουσα τὰ ὄνειρά της εἰς τα φῶτα. Ἀπὸ τὴν λιγυρὰν γραμμὴν λόφου ἄλλου, ἀφίπταται σὰν πτερωτὴ Νίκη, ἔρχεται, ἔρχεται ὅλη χαρά, νεοτάτη, ὡραία Ἰδέα. Ἀπὸ ἀργυροκλίνοντα κλῶνον ἐλαίας, τρυφερότατον ἀποκρεμᾶται αἴσθημα, ὅπως πίπτουν τῶν ἀνθισμένων δένδρων, τὰ πέταλα τῶν ἀνθέων. Ἀπὸ γυρμένων ἀκτίνων πεύκου, πίπτει βροχὴ ἀκτίνων ἄλλη, φωτοραίνουσα ἡδονικώτατα τὴν ψυχὴν. Ἀπὸ ἀναπνοὴν κλυματος ἱοθωπεύτου ἀκτῆς, ἀμβρόσιον ἐκπνέεται συναίσθημα. Καὶ ἀπὸ τὸν χορὸν τῶν ὀρεινῶν κορυφοσειρῶν, ποῦ στεφανώνουν τὸ οὐράνιον Ἄστυ, ἐπουρανία ἐκπορεύεται μελῳδία. Δὲν τὰ λέγω ἐγώ… Καθισμένα εἰς τὸν ἀέρα, αἴρονται μόνα των, μόνα των ἔρχονται τὰ Λόγια τοῦ Ἀέρος καὶ θωπεύουν τὰ αἰσθητήρια τοῦ ἐφήμερου διαβάτου τῆς Ζωῆς. Ἐλαφρά, αἰθέρια, μὲ τὰ χρωματιστά των φορέματα καὶ τὰς μουσικάς των γραμμάς, ἀεροποροῦν εἰς τὸν Ἀέρα, μέ μαλακότατον ταξιδεύουν ῥυθμόν. Ἄλλοτε ἔρχονται σαν ἴα (ΑΝΩ ΤΕΛΕΙΑ) ἄλλοτε σὰν τριαντάφυλλα, προσφερόμενα ἀπὸ ὡραῖον χέρι (ΑΝΩ ΤΕΛΕΙΑ) ἄλλοτε σὰν κρίνοι, κρίνοι χωρὶς ἄγγελον, φέροντες Εὐαγγέλια Χαρᾶς. Καὶ ἐνίοτε ἔρχονται καὶ περικάθηνται γύρων τῶν κροτάφων, σὰν πράσινα στεφάνια κισσοῦ (ΑΝΩ ΤΕΛΕΙΑ) ἐνίοτε σὰν ἀργυρόχροα Στεφάνια ἐλαίας. Κάποτε ζητοῦν, ψαύουν, θροοῦν, ψιθυρίζουν, σαν χείλη (ΑΝΩ ΤΕΛΕΙΑ) καὶ κάποτε καίουν, σὰν φιλήματα. Ὤ ναι! σὰν Ἀφροδίσεια βίσινα χείλη, φιλοῦν τὰς αἰσθήσεις μεθυστικώτατα τὰ ὡραῖα Λόγια. Λόγια τῶν Ῥοδίνων Ἀέρων τῆς Αὐγῆς, τῶν Μενεξεδένιων Ἀέρων τῆς Δύσεως. Ἀλήθεια δὲν τα λέγω ἐγώ. Ἀλήθεια εἶνε… Λόγια τοῦ Ἀέρος… τοῦ Ἀττικοῦ Ἀέρος Λόγια…

1. Εἰς ἕνα μέρος τοῦ Ἐλαιῶνος, τοῦ ἱεροῦ Ἐλαιῶνος, ποῦ ἔχει ἀκόμη ἐλαίας τοῦ ὡραίου καιροῦ, εἰς ἀγρὸν φυλαγμένον ἀπὸ τὰ ἀργυρᾶ του φύλλα, ἀγρὸν φουντωμένον ἀπὸ κλήματα νέα, ἕνας νέος, ξανθὸς νέος, κύπτει σκάπτων, εἰς τὴν ἱερὰν τῆς πρωΐας σιγήν.

Καὶ ὁ μόνος κρότος τῆς ἀξίνης, ὁ χανόμενος εἰς τὸ ξανθοπράσιον κῦμα τῶν κλημάτων καὶ τὸ ἀργυροῦν ἁβροσάλευμα τῶν ἐλαιῶν, λαλεῖ ῥυθμικά καὶ λέγει:

Ὄργωνε, ὄργωνε, σκάπτε καὶ δούλευε, ὅλην τὴν ὥραν, χωρὶς ἀρχήν, χωρὶς τελειωμόν, χωρὶς νὰ πάρῃς ποτὲ ἀνασασμόν. Ὄργωνε, ὄργωνε, σκάπτε καὶ δούλευε τὴν ἄμπελον ποῦ σοῦ ἔδωκεν ὁ Κύριος, τὴν χρυσοφωτισμένην Ἄμπελον τῆς Ψυχῆς, ποῦ δίδει τὸ μεθυστικὸν τοῦ Ὡραίου ποτόν. Ἐντὸς ὀλίγου θὰ περάσῃ ὁ Κύριος τῆς Ἀμπέλου κουρασμένος, καὶ πρέπει νὰ ἔχῃς χρυσοφώτεινα φύλλα διὰ νὰ στεφανώσῃ τὰ νυκτόχροα μαλλιά του, καὶ πρέπει νὰ ἔχῃς ὡραῖα σταφύλια διὰ νὰ δροσίσῃ τὰ ῥοδόχροα χείλη του.
Ὄργωνε, ὄργωνε, σκάπτε καὶ δούλευε, χωρὶς ἀρχήν, χωρὶς τελειωμόν, χωρὶς νὰ πάρῃς ποτὲ ἀνασασμόν. Ἑντὸς ὀλίγου θὰ περάσῃ ὁ Κύριος, ὁ Ἀπολλώνειος Κύριος –  Ο ΘΑΝΑΤΟΣ.

2. Πλησίον τῆς θύρας τοῦ Ἐρεχθείου περνῶ ὥρας ὡρῶν, καὶ ὅπου γυρίσουν τὰ μάτια, εἰς τὸν Ἐλαιῶνα, εἰς τὰ πλάγια τῶν καφεοροδίνων λόφων, εἰς τὰ πλάγια τοῦ Πεντελικοῦ, ἢ τοῦ Πάρνηθος,ἢ τοῦ Αἰγάλεω, ἢ τοῦ Κορυδαλοῦ, τὰ μάτια μένουν μαγευμένα, καὶ ἕνα πάντα συναίσθημα πλημμυρίζει τὴν ζωήν.
Σὰν μία μουσικὴ νὰ ἔπαιζε παντοῦ, ᾆσμα χαρᾶς ἡδυτάτης καὶ λύπης ἀκροτάτης, σὰν μία ὀρχήστρα νὰ ἔπαιζεν ἐκεῖ καὶ νὰ μὴ ἔφθανεν ἦχος ἕως ἐδῶ, ἀλλὰ δόνησις αἰθέρος ἄηχος, νὰ ἔφθανε μόνον ἕως ἐδῶ καὶ να ἔπαλλε μουσικώτατα τὴν ψυχήν.
Τί θαυμασία ποῦ εἶνε ἡ ζωή ! τί θαυμασία ἡ αἴσθησις τοῦ νέου Σώματος εἰς τὸν ἡδονικὸν Ἀέρα ! πῶς αισθάνεται θαυμάσια εἰς τὸ κυανορόδινον φῶς καὶ ποθεῖ, ποθεῖ, ποθεῖ τὸ κάλλος ! τὸ ἐξωτερικὸν κάλλος τὸ ζωγραφιζόμενον ἐντός του μὲ φιλήματα μουσικά.

Πλησίον τῆς θύρας τοῦ Ἐρεχθείου, περνῶ  ὥρας ὡρῶν, κρατημένος ἐκεῖ εἰς τὸν Ἐαρινὸν Ἀέρα, χωρὶς νὰ διανοοῦμαι οὐδέν, αἰσθανόμενος μόνον τὸ Σῶμα νὰ ζῇ, νὰ διαμένῃ μακάριον.
Καὶ κάποτε, σὰν ἕνας πόθος ἀόριστος καὶ φευγαλέος, περνᾷ εἰς τὸ κυανοῦν καὶ αἰθέριον μέθυ τοῦ γλυκοῦ Ἀέρος (ΑΝΩ ΤΕΛΕΙΑ) περνᾷ, μόνος πόθος ἀόριστος καὶ φευγαλέος, περνᾷ καὶ ἀναπερνᾷ και περιγυρίζει, ὅπως ἡ σκιὰ τῶν πουλιῶν εἰς τὸ φωτισμένον χῶμα : νὰ ἥμουν Ἔφηβος Φειδίου Μαρμάρινος, νὰ βλέπω αἰῶνας αἰώνων τὸ Ἀττικὸν Φῶς.

3. Ἐδῶ, ἐδῶ, εἰς τὸν Ἀττικὸν Ἀέρα, πλέει ὅλη ἡ Σοφία, γεννᾶται καὶ ἐνθουσιάζει ὁ πόθος τῶν Τελείων Καλλονῶν. Ἐδῶ, ἐδῶ ἐπάνω εἰς τὰ Παλάτια τοῦ Ὡραίου, Νίκης, Ἐρεχθέως, Ἀθηνᾶς, τοὺς Θείους Οἴκους, ὁ θειότερος τοῦ κόσμου Ἀὴρ ἐκδύει τὴν ψυχήν, ὅλων τῶν χυδαίων φορεμάτων, ἐνδύει καὶ κοσμεῖ αὐτήν, δι᾽ ὅλων τῶν βασιλείων ἐνδυμάτων.

Ἐδῶ, ἐδῶ ἐπάνω, εἰς τῶν παγκάλων Ἱερῶν τὸ θεῖον θέαμα, εἰς τοῦ θείου Ἐρεχθείου τὰ πρόθυρα, ὅπου οἱ λευκοφόροι ἱερεῖς τοῦ ὡραίου καιροῦ ἐρέμβαζον μὲ τὰ θεῖα, διαμένω ὥρας ὡρῶν, μακαρίως λησμονῶν τὴν ταπεινῆν ζωήν, μὲ ἄφωνον ἔκστασιν ἀκούων τὸ Νέον μου Σῶμα νὰ ὑμνῇ ἀφώνως, τὸν Θεὸ τοῦ Ὡραίου.

Ἀπὸ τὸν Ἐλαιῶνα, ἀπό τὰς μελῳδούσᾳς γραμμὰς τῶν Ὁρέων, ἀπὸ τὰ ἀδειανὰ ἄδυτα τῶν Ναῶν, ἀπὸ κάθε μαρμαρίνην φαεινὴν χορδήν, αἱ εἰκόνες, αἱ ἰδέαι, τὰ ἄνθη, τὰ ἀρώματα, ἐκπορεύονται, ἔρχονται, ἔρχονται ἀπὸ παντοῦ σὰν ἀνοιγμένα χείλη, τὰ ὡραῖα συναισθήματα, οἱ ὡραῖοι πόθοι, τὰ ὡραῖα Λόγια τοῦ Ἀττικοῦ Ἀέρος. Ἔρχονται καὶ θωπεύουν καὶ στολίζουν τὴν ψυχὴν καὶ τὴν φιλοῦν, μὲ τὸν διάπυρον πόθον νὰ τὴν κάμουν Ὡραίαν. Καὶ ἡ Ψυχὴ εὐφραίνεται καὶ μεθᾷ, σὰν Νύμφη ὑπὸ παρθένων στολιζομένη διὰ συνουσίαν μὲ Ὡραῖον Θεόν.
Ἄχ ! τί παραδίσειαι εἶνε αἱ Ὧραι ἐδῶ, ἐδῶ ἐπάνω, εἰς τοῦ θείου Ἐρεχθείου τὰ γαμήλια πρόθυρα. Ἐνίοτε αἰσθάνομαι ἐπὶ τῶν νώτων μαλακὸν πλοῦτον πορφῦρας, καὶ εἰς τὴν κεφαλὴν λαμποβολὴν διαδήματος. Ἐνίοτε τὸ Σῶμα προσκλίνει ἀκούσια ἀπὸ τῶν βαθμίδων, διὰ νὰ δεχθῇ τὰ ἁβρότατα χαρίσματα, ὅπως Βασιλεὺς ἀπὸ Θρόνον δεχόμενος δῶρα. Ἐνίοτε τὸ Σῶμα ὑποκλίνεται μὲ εὐλάβειαν εἰς ὡραῖον ἄγγελον φέροντα κρίνον (ΑΝΩ ΤΕΛΕΙΑ) καὶ ἐνίοτε μοῦ φαίνεται ὅτι, σὰν ἀπὸ Ὡραίαν Πύλην Ναοῦ, μὲ ἀργυρόμαλλον νεότητα Ὄντος Ἀθανάτου, τείνω ῥοδίνην εὐδαιμονίαν χειλέων, πρὸς ἅγιον φίλημα Ὡραίας Θεότητος.

Θ. ΘΑΝΑΤΟΣ

Θ. Θάνατος· περ. «Παναθήναια», τόμ. 8, 15-9-1904, σελ. 295-297

http://www-old.lit.auth.gr/panathinaia/panathin_issue95_15SEPT1904.pdf

σελίδα 41: ΜΑΪΟΣ

http://www-old.lit.auth.gr/panathinaia/panathin_issue14_1901.pdf

σελίδες 58 -59:

http://www-old.lit.auth.gr/panathinaia/panathin_issue14_1901.pdf

σελίδα 181 : ΝΥΚΤΩΜΑ

http://www-old.lit.auth.gr/panathinaia/panathin_issue17_1901.pdf

«Εἰς τὴν γλῶσσαν τοῦ δούλου μου: – Ἡ γρηοῦλα» (τοῦ Baudelaire) (Ὡς Νεοέλλην· περ. «Κυριακάτικη», ἀρ. 33, 27-6-1899)

http://elia.lib.ucy.ac.cy/disk4/KYRIAKATIKI/1899/pdf/kyr_issue33.pdf

«Εἰς τὴν γλῶσσαν τοῦ δούλου μου: – Ἡ Παναγία μου – Ἡλίων χαρίσματα – Ἀεροναύτης» (Ὡς Νεοέλλην· περ. «Κυριακάτικη», ἀρ. 34, 4-7-1899)

http://elia.lib.ucy.ac.cy/disk4/KYRIAKATIKI/1899/pdf/kyr_issue34.pdf

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟΝ

Ὁ Περικλῆς Γιαννόπουλος γεννήθηκε στὴν Πάτρα τὸ 1871 καὶ ἐτέλεσε τὴν ἡρωική του ἔξοδο ἀπὸ τὴν ζωὴ στὴν θάλασσα τοῦ Σκαραμαγκᾶ τὴν Μεγάλη Πέμπτη, 8 Ἀπριλίου 1910. Ἦταν γιὸς τοῦ Ἰωάννη καὶ τῆς Εὐδοκίας Θεοφράστου Χαιρέτη. Καταγόταν δηλαδὴ ἀπὸ τὴν ἀρχοντικὴ κρητική, βυζαντινῆς καταγωγῆς, οἰκογένεια Χαιρέτη, τῆς ὁποίας μέλη εἶχαν ἐγκατασταθεῖ στὴν Πάτρα. Ἔτσι ἐπηρεάστηκε ἰδιαίτερα ἀπὸ τὶς ἑλληνοκεντρικὲς ἰδέες τοῦ θείου τῆς μητέρας του, Ἐμμανουὴλ Χαιρέτη. 

Παρακολούθησε μαθήματα ἰατρικῆς γιὰ ἕνα χρόνο στὸ Πανεπιστήμιο Ἀθηνῶν καὶ ἄλλα δύο χρόνια στὸ Παρίσι. Μετὰ τὸ θάνατο τοῦ πατέρα του, ὅμως, ἐγκατέλειψε τὶς σπουδές του καὶ πῆγε γιὰ ὀκτὼ μῆνες στὸν ἀδελφό του στὸ Λονδίνο, ὅπου μελέτησε ἀγγλικὴ καὶ γαλλικὴ λογοτεχνία. Ὅταν ἐπέστρεψε στὴν Ἀθήνα, γράφτηκε στὴ Νομικὴ Σχολή. Ἄρχισε ἀπὸ τὸ 1894 νὰ δημοσιεύῃ μεταφράσεις ποιημάτων τῶν Ντίκενς, Πόε, Λοτί, Οὐάιλντ, Μποντλέρ, Μιρμπό, Τελιέ, καθὼς καὶ δικά του «πεζὰ ποιήματα». Ἀπὸ τὸ 1899 ἀρθρογραφεῖ στὶς ἐφημερίδες Ἀκρόπολις, Τὸ Ἄστυ, Ἑστία κ.ἄ. καὶ στὰ περιοδικὰ Κριτική, Παναθήναια, Ὁ Νουμᾶς κ.ἄ., χρησιμοποιῶντας ψευδώνυμα ὅπως Λωτός, Ἀπολλώνιος, Νεοέλλην, Μαίανδρος, Θ. Θάνατος. Μὲ ἐντελῶς προσωπικὸ ὕφος καὶ γλῶσσα, καὶ ἀσυγκράτητο πάθος, διατυπώνει τὶς ἑλληνοκεντρικές του ἰδέες καὶ καταγγέλλει τὰ αἴτια τῆς ἑλληνικῆς κακοδαιμονίας -προπαντὸς τὴν ξενομανία, τὸν «φραγκοραγιαδισμό» ὅπως τὸν ὀνόμασε ὁ ἴδιος. Τὸ 1906 ἐκδίδει τὸ βιβλίο «Νέον Πνεῦμα», καὶ τὸ 1907 τὴν «Ἔκκλησι πρὸς τὸ Πανελλήνιον Κοινόν» -τὰ ἰδεολογικά του μανιφέστα. Οἱ «περικλογιαννοπούλειες» ἰδέες, σὲ σύγκρουσι μὲ κάθε κατεστημένο, προκαλοῦν ἀντιδράσεις στὴν Ἀθήνα τῆς ἐποχῆς. Ἀπὸ ἄλλους θεωρεῖται ἁπλῶς ρομαντικὸς καὶ ὡραῖος τρελός, ἀπὸ ἄλλους ὑβριστής, ἄλλοι ὅμως ἀναγνωρίζουν τὴν πρωτοτυπία του καὶ ἐμπνέονται ἀπὸ αὐτόν. (Ὁ Γρηγόριος Ξενόπουλος, ὁ Ἄριστος Καμπάνης, ὁ Παῦλος Νιρβάνας, ὁ Σπύρος Μελᾶς δημοσιεύουν ἐγκωμιαστικὲς κριτικές. Ὁ Ἴων Δραγούμης γίνεται ἀδελφικός του φίλος, καὶ μάχεται μετὰ τὸν θάνατο τοῦ Γιαννόπουλου νὰ κάμῃ τὸ ὅραμα τοῦ φίλου του πολιτικὴ πράξι . Ὁ Ἄγγελος Σικελιανὸς θὰ ἀκολουθήσῃ δική του, πρωτότυπη ἑλληνοκεντρική πορεία, θὰ ὑμνήσῃ ὅμως καὶ αὐτὸς τὸν Γιαννόπουλο καὶ βεβαίως δὲν θὰ μείνῃ ἀνεπηρέαστος ἀπὸ αὐτόν. 

Ἂν καὶ εὐτύχησε ὅμως ὁ Γιαννόπουλος νὰ γίνει γνωστὸς καὶ νὰ ἔχει ἀφοσιωμένους φίλους στὸν πνευματικὸ κόσμο τῶν Ἀθηνῶν (τόσο γιὰ τὸ πρωτότυπο, ἑλληνοκεντρικό, παθιασμένο πνεῦμα του, ὅσο καὶ γιὰ τὸν «μποέμικο» καὶ φιλελεύθερο γιὰ τὰ συντηρητικὰ ἤθη τῆς ἐποχῆς τρόπο ζωῆς του -κατὰ τὶς μαρτυρίες μάλιστα ὑπῆρξε καὶ ὡραιότατος ἄνδρας ), ἐν τούτοις δὲν εὐτύχησε νὰ ἀποκτήσῃ τὴν εὐρύτερη ἀποδοχὴ ποὺ ποθοῦσε ὡς συγγραφέας, πόσο μᾶλλον νὰ ἀναμορφώσῃ κατὰ τὸ ὅραμά του τὴν ἑλληνικὴ κοινωνία.

Δὲν ἤθελε, αὐτὸς ὁ λάτρης τοῦ ὡραίου, νὰ γεράσῃ (ὅπως ὑπέθεσε ὁ Ἴων Δραγούμης); Ἔνιωσε ὅτι ἔφθανε στὴν ἐξάντλησι τῆς καλλιτεχνικῆς του δημιουργίας; Ὅτι δὲν εἶχε ἄλλο τίποτε πιὰ νὰ προσφέρῃ, οὔτε μποροῦσε νὰ ἀναμορφώσῃ τὴν ἑλληνικὴ κοινωνία; Ἀπογοήτευσι ἀπὸ τὴν μὴ εὐόδωσι μὲ γάμο τῆς ἐρωτικῆς σχέσης του με τὴν Σοφία Λασκαρίδου, ζωγράφο καὶ χειραφετημένη γυναῖκα τῆς ἐποχῆς; Ρομαντικὸς καὶ «ἐρασιθάνατος» (ἡ λέξις τοῦ Ἰωάννη Συκουτρῆ, τοῦ ἐπίσης μεγάλου ἑλληνολάτρη αὐτόχειρα); Ὅλα αὐτὰ μαζί, σημειώνει ὁ ψυχίατρος καὶ λογοτέχνης Πέτρος Χαρτοκόλλης.

Τὴν Μεγάλη Πέμπτη, 8 Ἀπριλίου 1910 , ὁ Περικλῆς Γιαννόπουλος δημιούργησε καὶ ἐκτέλεσε τὸ τελευταῖο ἔργο του -κατὰ πολλοὺς τὸ ἀποκορύφωμα τοῦ ἔργου του. Ὅπως εἶχε προσχεδιάσει μὲ κάθε λεπτομέρεια πολὺ καιρὸ πρίν, στεφανωμένος, γυμνός, καβάλησε τὸ ἄσπρο ἄλογό του καὶ μπῆκε μαζί του στὴν θάλασσα τοῦ Σκαραμαγκᾶ. Μὲ μία σφαίρα στὸ κεφάλι, ἐνώθηκε γιὰ πάντα μὲ τὴν ἑλληνικὴ φύσι ποὺ τόσο εἶχε ἀγαπήσει. Προηγουμένως εἶχε κάψει πολλὰ ἀνέκδοτα ἔργα του (κατὰ μαρτυρίες μιὰ ὁλοκληρωμένη ἐργασία περὶ ἀρχιτεκτονικῆς, καθὼς καὶ διηγήματα φαντασίας), λέγοντας ὅτι ἀφοῦ ἡ Ἑλληνικὴ Φύσις τὰ ἐνέπνευσε στὸν ἴδιο, θὰ τὰ ἐνέπνεε καὶ σὲ ἄλλους στὸ μέλλον. Τὸ νεκρὸ σῶμα του τὸ ἔβγαλαν τὰ κύματα στὴν στεριὰ δέκα μέρες μετά. Πρὶν ταφεῖ, δύο ἄγνωστες κυρίες, σὰν νύμφες τῆς Ἀττικῆς γῆς, στόλισαν τὸν νεκρὸ μὲ λουλούδια (ὅπως ἔγινε πολὺ ἀργότερα γνωστό, ἦταν ἡ Σοφία Λασκαρίδου).

Ὁ θάνατος -ὁ τρόπος μάλιστα τοῦ θανάτου- τοῦ Περικλῆ Γιαννόπουλου συγκλόνισε τὴν κοινωνία καὶ τὸν τύπο τῆς ἐποχῆς, τόσο ποὺ δὲν εἶχε γίνει γιὰ τὰ ἔργα του ὅσο ζοῦσε. Ἐπὶ πολλὲς ἡμέρες δημοσιεύονταν λεπτομέρειες γιὰ τὸν τρόπο τοῦ θανάτου του καὶ περιστατικὰ ἀπὸ τὴν ζωή του, ἐνῷ ποιητὲς ὅπως ὁ Παλαμᾶς, ὁ Σικελιανός, ὁ Μαλακάσης καὶ ἡ Μυρτιώτισσα τοῦ ἀφιέρωσαν ποιήματα. 

Για περισσότερα Εδώ


Πλάτων Ροδοκανάκης : De Profundis – Ἀκρόπολις

ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ (1908)

Muoiono gli altri: di Grecia i numi
Non sanno occaso; ei dormon n’ e materni
Tronchi e n’ e fiori, sopra i monti i fiumi
i mari eterni
CARDUCCI

Ποῖος δὲν εἶδε ἐπάνω ἀπὸ τὸν λόφον τοῦ Ἁγίου Μάρκου, τὰ γυμνὰ στήθη των; Ἐκεῖ εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ Ὑμηττοῦ, ἐπάνω ἀπὸ τὰ μωσαϊκὰ τοῦ ἐλαιῶνος ὅπου ἡ Καισαριανὴ θυμιάζει μεσαιωνικὰς ἀναμνήσεις· ὃπου αἱ βυζαντιναὶ κυρτώσεις παίζουν μὲ τὴν εὐθεῖαν ῥέμβην τῶν μαρμάρων τῆς νεοπλατωνικῆς σχολῆς τοῦ Διοδῶρου· ὃπου αἱ μέλισσαι συλλαμβάνουν τὸν ξανθὸν ἒρωτα, μέσα εἰς τὴν μυρωμἐνην τοῦ θύμου ἀγκάλην. Ἐπάνω εἰς τὸ εὐρὺ λεκανοπέδιον τῶν Ἀθηνῶν, ἐξηπλώθησαν ὓπτιαι αἱ γυναῖκες τῶν γιγάντων τοῦ μῦθου. Εἴδετε τὰς καμπύλας τῶν λόφων αἱ ὁποῖοι φαίνονται ὡς ποτήρια ἀργυρᾶ, ἀνεστραμμένα κατόπιν ὀργίων; Εἶναι οἱ μαστοὶ τῶν θηλυκῶν Τιτάνων, ὄρθιοι, προκλητικοί, σκληροί, ἱκανοὶ νὰ στηρίξουν τὸ στῆθος τοῦ οὐρανοῦ μὲ τὸν βαμβάκινον χνοῦν. Ἄλλοτε οἱ θεοὶ ἐκρέμασαν τὰ κόκκινα χείλη των, ἐρρόφησαν δυνάμεις ἀπὸ τοὺς πλαστικοὺς αὐτοὺς κάλυκας τῆς ζωῆς, καὶ ἐκυρίευσαν τὰ κρυστάλλινα ὀχυρώματα τοῦ Ὀλύμπου. Διὰ τοῦτο τὸ λευκὸν νέκταρ δὲν ἀναβλύζει ἔκτοτε ἀπὸ τὴν διαυγῆ κορυφήν των. Καὶ μόνον ὁ μαστὸς μιᾶς ἀμαζόνος, ἡ ὁποία πάνοπλος ὑπερήσπισε τὴν παρθενίαν τοῦ στήθους της ἀπὸ τὴν κορυφὴν ἑνὸς βράχου, πλημμυρίζει μὲ γάλα τὰ μαρμάρινα κύπελλα τοῦ Μνησικλέους καὶ τοῦ Ἰκτίνου, ἀπὸ τὰ ὁποῖα οἱ αἰῶνες ῥοφοῦν καὶ γίνονται ἀθάνατοι.

Who did not see above the hill of St. Mark, their bare breasts? There, at the foot of Hymettus, above the mosaic of the olive grove where Kesariani censes medieval memories; where the byzantine bends play with the straight wandering/daydream of the marbles from the NeoPlatonic school of Diodorus; where the bees capture the blonde eros, in the midst of the myrrhed brace/bosom of thyme. Atop the wide basin of Athens outstretched/lying supine are the wives of the giants of myth. Have you seen the curves of the hills, which appear as cups of silver, inverted after the orgy? They are the breasts of female Titans, standing, provocative/tempting, tough, capable of supporting the chest of the sky with cottony villus/fluff. Whilom/Erst the gods hanged their red lips, sucked in/drunk the forces  from these handcrafted calyces* of life, and conquered the crystal fortification of Olympus. Wherefore the white nectar does not gush ever since from the transparent/clear top of the fortification. And only the breast of an Amazon, which in full armor defended the virginity of her breast from the top of a rock, floods with milk the marble cups of Mnesikles and Ictinus, from which centuries drink and become immortal.

(Translated by: Ilias Kolokouris)

Mnesikles:

The Monastery Rodokanakis is mentioning is up in Kesariani, and is called Frangomonastiro.

Here more: http://www.archaiologia.gr/blog/publishig/ο-άγιος-μάρκος-φραγκομονάστηρο-στο-λό-5/

Ρέμβη = Daydream. Apparently, the word “rembetis” is also connected to ρέμβη.

Εδώ περισσότερα:

*what’s the plural of calyx in English?

Platon Rodokanakis was born in Smyrna in 1883. At an early age, he got ill and his family had to move to Kordelio, a beautiful seaside village near Smyrna. A student, still, he decided to become a priest and took up Theology at the the Theological School of Chalke. But the narcissism of his idiosyncrasy did not let him finish his studies. He decided to return to the world and, in his words “worship beauty”. He moved to Athens where he worked as a bookstore assistant and a journalist for the newspaper Acropolis. In 1916 he was assigned to organize and found the Byzantine Museum of Thessaloniki and a year later he was put on the Head of the Byzantine Department for the Ministry of Education in Athens. He passed away on 1919 of tuberculosis. His main works where Cassock in Flames and Purple Rose. In his first work, De Profundis, the influence of Oscar Wilde is visible from the title already. Brief fragmental prose, with a tendency for sensuality and hedonism that is more than profound. His shift from Christianity to Paganism was already noted from the critics of his era. Tellos Agras wrote that “he began as a Jesus-to-be and ended up an Adonis” (Nea Hestia 32- 1942). An idiosyncrasy of pessimism yet adoration of the beautiful that was immense. And of course, a scandal and a lawsuit against his Purple Rose characterized his brief life. After being accused of narrating the life of another writer and friend of his, Constantinos Christomanos, Rodokanakis rewrote his semi-autobiographical novel to avoid the charges of defamation and libellography.


Σπήλιος Πασαγιάννης : Ἔρως καὶ Σωφροσύνη

Ἕρως καὶ Σωφροσύνη (1894) 

PASAGIANNISSPILIOS

Pandora and her Box

Ἕρως καὶ Σωφροσύνη

 (1894, περιοδικὸν τῆς Ζακύνθου Αἱ Μοῦσαι )

“…Σωφρονῆτε, νέοι, σωφρονῆτε!…”

Τί θηρία ποῦ εἶν᾽ οἱ γέροντες!…

Ἥδη πρὸς πεῖσμα τῶν ἐρωτύλων ἀπομάχων τίθεται τὸ ἐξῆς ζήτημα: Ἔνθα ὑπάρχει ἔρως, δυνατὸν καὶ σωφροσύνη νὰ συνυπάρχῃ;

Οἱ αὐστηροὶ πελτασταὶ ἀκολουθήσατε ὅπως κατὰ τοῦ γεροντικοῦ ἀντεπεξέλθωμεν φθόνου. Καὶ δὴ, ἀπὸ τοῦ σοφωτάτου ἀνδρῶν τε θεῶν τε ἀρξώμεθα, τοῦ Διός, ὃς πολλῶν Δολωπίδων φρένας διέσεισε καὶ θέλγητρα ἔγνω, ὁ μακάριος. — Ὁ Ζεὺς ὑπῆρξε πάντοτε σώφρων; Ἀναμφιβόλως. Καὶ πῶς θέλετε νὰ παραδεχθῶμεν τοὐναντίον, ἀφ᾽ οὗ εἰς ἕνα του πταρμόν, μίαν φοράν, ἐκ βάθρων ὁ Ὄλυμπος διεσαλεύθη καὶ ἀπὸ τῆς καταλεύκου του κεφαλῆς, ὡς εἶδος κόκκος πιτυρίδος ἀνεπήδησεν ἡ θεὰ τῆς σοφίας καὶ σωφροσύνης ; 

Ὁ μέγας, τῷ καιρῷ ἐκείνῳ Θεὸς, διὰ νὰ τιμωρήσῃ τὸ ἀνθρώπινον γένος, ὅπερ εἰς μίαν του διάχυσιν ἔπλασε πρὸς ἰδίαν τέρψιν καὶ ὅπερ διὰ τοῦ Προμηθέως δωρησαμένου αὐτῷ τὸ θεῖον πῦρ καὶ τέχνας παντοίας, ἄρχισε νὰ τοῦ μπαίνῃ στὸ ρουθοῦνι, διέταξε τοὺς ὑπηκόους ὑποθεοὺς Ἥφαιστον καὶ Ἑρμῆν καὶ Ἀθηνᾶν καὶ Ἀφροδίτην καὶ τὰς Χάριτας νὰ πλάσωσι γυναῖκα θνητὴν μεταδίδοντες αὐτῇ τὰς θείας των ἰδιότητας. Ὁ Ἥφαιστος περιωρίσθη εἰς τὸ νὰ τὴν ζυμώσῃ ἐκ πηλοῦ καὶ τὴν ψήσῃ στὸ καμίνι — ἐντεῦθεν ἡ ἀπὸ γύφτων καταγωγὴ τῆς γυναικός, ἡ συμπάθεια πρὸς τὰ ζυμαρικὰ καὶ ἡ πρὸς τὸ ψήσιμο κλίσις αὐτῆς. Ὁ Ἑρμῆς τῇ μετέδωκε τὴν πονηρίαν, τὰ θέλγητρα καὶ τὴν εὐγλωττίαν του. Ἡ Ἀθηνᾶ σωφροσύνην, ἡ Ἀφροδίτη ἀφρο(δ)σύνην∙δηλ. ἡ τε Ἀθηνᾶ καὶ ἡ Ἀφροδίτη — ζηλότυπον ἀεὶ τὸ θῆλυ — συνώμοσαν νὰ μὴ τῆς δώσουν τίποτε. Αἱ Χάριτες, τέλος, καλλονήν, οἵαν μόνον ποιηταὶ —ὁ Γκίνης αἴφνης — θὰ ἐφαντάζοντο, τελείαν. Ἐπειδὴ δ᾽ ὁ γέρω Δίας ἐνόμισεν ὅτι πάντες οἱ ἐπιταχθέντες ὑπο-θεοὶ τῇ μετέδωκαν ἀπὸ κἄτι τι —ποῦ νὰ ὑποπτευθῇ τὴν προδοσίαν τῶν θυγατέρων του! —, ἔκρινε καλὸν νὰ τὴν ὀνομάσῃ, (τὸ βάπτισμα δὲν ἦτο γνωστὸν τότε), Πανδώραν. Καὶ τὸ κατώρθωσε.

Μετὰ ταῦτα διέταξε τὸν Ἑρμῆν νὰ κάμῃ τὸν καβαλλιέρο τῆς κυρᾶ-Πανδώρας, εἰς τὴν ὁποίαν ἐδωρήσατο καὶ πολύτιμον πυξίδα, καὶ τὴν ὁδηγήσῃ παρὰ τῷ Προμηθεῖ, ὃν ἰσχυρίσθη, ὁ ἐπίβουλος, ὅτι τῆς ὥριζε σύζυγον. Ὁ ἀγχινούστατος ὅμως καὶ προνοητικώτατος Προμηθεύς, ἂν καὶ ἔρριψε πρὸς τὴν Πανδώραν μερικὲς γλυκὲς ματιές, ἔχων ἀφορμὰς νὰ δυσπιστῇ πρὸς τὰ δῶρα τῶν Ὁλυμπίων, ἀπέπεμψε μὲ ὕφος δυσηρεστημένου τοκογλύφου τόν τε Ἑρμῆν καὶ τὴν κυρὰ-Πανδώραν, μὴ δεχθεὶς οὐδὲ τὴν πυξίδα τὴν πολύτιμον, ἣν ἐπιχαρίτως αὕτη τῷ προσέφερεν.

Ὁ Ζεὺς ἡττήθη. Εἶχε λησμονήσει, ὁ μακάριος, νὰ ἐξαποστείλῃ πρότερον τὸν πονηρόν του, κατ᾽ εἰκόνα αὐτοῦ καὶ ὁμοίωσιν, ἐγγονίσκον, ὅπως προδιαθέσῃ τὴν καρδίαν τοῦ Προμηθέως καὶ τὴν ἔπαθε σἂν ἀγράμματος — καίτοι τότε δὲν εἶχεν ἀναφυεῖ γλωσσικῶν σημαιῶν σύγχυσις. — Ὠργίσθη διὰ τὴν τοιαύτην του ἧτταν καὶ ἀμέσως διατάσσει τὸν μὲν Ἔρωτα νὰ μεταβῇ πάραυτα παρὰ τῷ ἀδελφῷ τοῦ Προμηθέως, Ἐπιμηθεῖ καὶ ἐντείνων τὰ τόξα ἀγκυλώσῃ τὴν καρδίαν αὐτοῦ, τὸν δ᾽ Ἑρμῆν ἵνα σπεύσῃ μετὰ τῆς Πανδώρας, εὐθὺς μετὰ τὸν Ἔρωτα παρ᾽ ἐκείνῳ.

Οὕτω καὶ ἐγένετο. ‘Η ἁπαλὴ τοῦ Ἐπιμηθέως καρδία ἠχμαλωτίσθη καὶ ὁ Ἑρμῆς τῷ προσέφερε μεταβὰς τὴν καλλίστην τῷ εἴδει γυναικῶν καὶ πρώτην, αὕτη δὲ ὡς γαμήλιον δῶρον τὴν πυξίδα.

Ὁ Ἐπιμηθεὺς μαγευθεὶς, ἀνοίξας τὰς ἀγκάλας, ὁ θήλαιος, περιέσφυξε τὴν θεόπλαστον ὀσφὺν τῆς Πανδώρας —ἄδηλον ἂν ἔφερε κορσέν. Ἐκείνη ἐπιχαρίτως μειδιῶσα τῷ προσήνεγκε τὴν ἀργυρόηλον πυξίδα καὶ ἀπὸ κοινοῦ τὴν ἀπεσφράγισαν…

Ἀλλοίμονον ! Ἡ πυξίς ἐνεῖχε τοῦ κόσμου τὰ κακά, ἄγνωστα ὡς τότε, καὶ εἰς σκνῖπας, μυῖας καὶ κώνωπας μεταμορφωθέντα ἐπέταξαν ἐκ τοῦ κόσμου τὰ πέρατα ἀπαισίως βομβοῦντα. Ἡ Πανδώρα ἔσπευσε νὰ κλείσῃ τὴν πυξίδα∙ ἀλλ᾽ ἦν ἀργὰ πλέον. Τὰ κακὰ ἀπέπτησαν πάντα καὶ μόλις κατώρθωσε νὰ κρατήσῃ δεσμίαν ἐν τῇ πυξίδι τὴν Ἐλπίδα —καλόν, ὅπερ μόνον μετὰ τῶν κακῶν ηὐδόκησε νὰ κατατάξῃ ἡ Θεότης Του.

Ὁ Ζεὺς ἐξεδικήθη ἐκδίκησιν διττήν.

Ἔκτοτε χρονολογοῦνται κληροδοτηθέντα ἡμῖν ἀπὸ τῆς ἁβροτέρας χειρὸς τὰ κακὰ τοῦ κόσμου. Ἔκτοτε παρήχθη τὸ ὀλέθριον καὶ τό, φοβερωτέρων τῶν κακῶν τῆς πυξίδος, πάροχον γένος τῶν γυναικῶν, ἀπὸ τῆς ἀπαράτου Πανδώρας.

Ἐκ τῆς γὰρ γένος ἐστί γυναικῶν θηλυτεράων
τῆς γᾶρ ὀλώϊνον ἐστι γένος∙ καὶ φῦλα γυναικῶν
πῆμα μέγα θνητοῖσι μετ᾽ ἀνδράσι ναιετάουσιν — *

ποὺ ἀνάθεμά την!

…Ἑρῶν τις πάσχει ψύχωσιν…

*Hesiod, Theogony, 950

Γιατί απ᾽ αυτήν κατάγεται των τρυφερών των γυναικών το γένος,
[αυτής είναι το ολέθριο γένος και η φυλή των γυναικών,]
μεγάλη συμφορά για τους θνητούς, των ανδρών συγκάτοικοι,
συντρόφισσες όχι της καταραμένης φτώχειας, αλλά της αφθονίας.

Μετάφραση στα νέα ελληνικά: Στ. Γκριγκένης

Βλέπε και εδώ

“…Σωφρονῆτε, νέοι, σωφρονῆτε!…”

Τί θηρία ποῦ εἶν᾽ οἱ γέροντες!…

… Be temperate, youths, Be temperate! …”

What beasts are the old men! …

Ἥδη πρὸς πεῖσμα τῶν ἐρωτύλων ἀπομάχων τίθεται τὸ ἐξῆς ζήτημα: Ἔνθα ὑπάρχει ἔρως, δυνατὸν καὶ σωφροσύνη νὰ συνυπάρχῃ;

Already in stubborn contradiction of flirtatious veterans the following question is placed: where Cupid exists, is it possible for Prudence to coexist?

Οἱ αὐστηροὶ πελτασταὶ ἀκολουθήσατε ὅπως κατὰ τοῦ γεροντικοῦ ἀντεπεξέλθωμεν φθόνου. Καὶ δὴ, ἀπὸ τοῦ σοφωτάτου ἀνδρῶν τε θεῶν τε ἀρξώμεθα, τοῦ Διός, ὃς πολλῶν Δολωπίδων φρένας διέσεισε καὶ θέλγητρα ἔγνω, ὁ μακάριος. — Ὁ Ζεὺς ὑπῆρξε πάντοτε σώφρων; Ἀναμφιβόλως. Καὶ πῶς θέλετε νὰ παραδεχθῶμεν τοὐναντίον, ἀφ᾽ οὗ εἰς ἕνα του πταρμόν, μίαν φοράν, ἐκ βάθρων ὁ Ὄλυμπος διεσαλεύθη καὶ ἀπὸ τῆς καταλεύκου του κεφαλῆς, ὡς εἶδος κόκκος πιτυρίδος ἀνεπήδησεν ἡ θεὰ τῆς σοφίας καὶ σωφροσύνης ; 

Oh, you stern Skirmishers follow, so that we overcome the envy of the Elders. In particular, from the wisest of men and gods let us begin, Zeus, Who violently shook the sanity of many deceitful eyed women and got to know their charm/lures, the Blissful One. – Has Zeus always been wise? Undoubtedly. And how do you want us to accept the opposite, since upon His sneezing, one time, mount Olympus was shaken to its foundations and from His white head, as a kind of grain of dandruff the goddess of wisdom and prudence jumped out?

 Ὁ μέγας, τῷ καιρῷ ἐκείνῳ Θεὸς, διὰ νὰ τιμωρήσῃ τὸ ἀνθρώπινον γένος, ὅπερ εἰς μίαν του διάχυσιν ἔπλασε πρὸς ἰδίαν τέρψιν καὶ ὅπερ διὰ τοῦ Προμηθέως δωρησαμένου αὐτῷ τὸ θεῖον πῦρ καὶ τέχνας παντοίας, ἄρχισε νὰ τοῦ μπαίνῃ στὸ ρουθοῦνι, διέταξε τοὺς ὑπηκόους ὑποθεοὺς Ἥφαιστον καὶ Ἑρμῆν καὶ Ἀθηνᾶν καὶ Ἀφροδίτην καὶ τὰς Χάριτας νὰ πλάσωσι γυναῖκα θνητὴν μεταδίδοντες αὐτῇ τὰς θείας των ἰδιότητας. Ὁ Ἥφαιστος περιωρίσθη εἰς τὸ νὰ τὴν ζυμώσῃ ἐκ πηλοῦ καὶ τὴν ψήσῃ στὸ καμίνι — ἐντεῦθεν ἡ ἀπὸ γύφτων καταγωγὴ τῆς γυναικός, ἡ συμπάθεια πρὸς τὰ ζυμαρικὰ καὶ ἡ πρὸς τὸ ψήσιμο κλίσις αὐτῆς. Ὁ Ἑρμῆς τῇ μετέδωκε τὴν πονηρίαν, τὰ θέλγητρα καὶ τὴν εὐγλωττίαν του. Ἡ Ἀθηνᾶ σωφροσύνην, ἡ Ἀφροδίτη ἀφρο(δ)σύνην∙δηλ. ἡ τε Ἀθηνᾶ καὶ ἡ Ἀφροδίτη — ζηλότυπον ἀεὶ τὸ θῆλυ — συνώμοσαν νὰ μὴ τῆς δώσουν τίποτε. Αἱ Χάριτες, τέλος, καλλονήν, οἵαν μόνον ποιηταὶ —ὁ Γκίνης αἴφνης — θὰ ἐφαντάζοντο, τελείαν. Ἐπειδὴ δ᾽ ὁ γέρω Δίας ἐνόμισεν ὅτι πάντες οἱ ἐπιταχθέντες ὑπο-θεοὶ τῇ μετέδωκαν ἀπὸ κἄτι τι —ποῦ νὰ ὑποπτευθῇ τὴν προδοσίαν τῶν θυγατέρων του! —, ἔκρινε καλὸν νὰ τὴν ὀνομάσῃ, (τὸ βάπτισμα δὲν ἦτο γνωστὸν τότε), Πανδώραν. Καὶ τὸ κατώρθωσε.

The Great, at that time, God, in order to punish mankind, which indeed he created in one outburst of his  for his personal enjoyment, and to whom through Prometheus bestowed the divine fire and arts of all sorts, began “entering his nostril” /disturbing/ getting on his nerves, ordered the subject subgods/Lesser Gods Hephaestus and Hermes and Athena and Aphrodite and the Graces to create woman mortal, transmitting to her their divine qualities. Hephaestus confined himself in kneading her from clay and baking her in the kiln – thereof the origin of woman from the Gypsies, her fondness for pasta and her tendency for baking. Hermes transmitted to her the guile, the lures and the eloquence of his. Athena (transmitted) Prundence, Aphrodite aphro-Imprudence / nonsense∙ ie. Athena and Aphrodite – jealous always the female – conspired not to give her anything. The Graces, finally, pulchritude, about which only poets -Gines suddenly- would fantasize as perfect. Because old Zeus thought that all dictated sub-gods had transmitted to her some kind of something -how could he suspect the betrayal of his daughters! – he considered fitting to name her (baptism was not known then), Pandora. And he accomplished his goal.

Μετὰ ταῦτα διέταξε τὸν Ἑρμῆν νὰ κάμῃ τὸν καβαλλιέρο τῆς κυρᾶ-Πανδώρας, εἰς τὴν ὁποίαν ἐδωρήσατο καὶ πολύτιμον πυξίδα, καὶ τὴν ὁδηγήσῃ παρὰ τῷ Προμηθεῖ, ὃν ἰσχυρίσθη, ὁ ἐπίβουλος, ὅτι τῆς ὥριζε σύζυγον. Ὁ ἀγχινούστατος ὅμως καὶ προνοητικώτατος Προμηθεύς, ἂν καὶ ἔρριψε πρὸς τὴν Πανδώραν μερικὲς γλυκὲς ματιές, ἔχων ἀφορμὰς νὰ δυσπιστῇ πρὸς τὰ δῶρα τῶν Ὁλυμπίων, ἀπέπεμψε μὲ ὕφος δυσηρεστημένου τοκογλύφου τόν τε Ἑρμῆν καὶ τὴν κυρὰ-Πανδώραν, μὴ δεχθεὶς οὐδὲ τὴν πυξίδα τὴν πολύτιμον, ἣν ἐπιχαρίτως αὕτη τῷ προσέφερεν.

Thereafter he ordered Hermes to act as the cavalier of Mrs. Pandora, which he gifted also with a precious box of wood, and to lead her too by the side of Prometheus, whom Zeus, the treacherous, claimed that he mandated him to be her husband. Nevertheless, the shrewd and careful Prometheus, although he cast to Pandora some sweet glances, having reasons to distrust the gifts of the Olympians, expelled Hermes and Mrs. Pandora with the air of a discontented usurer, not even accepting the precious box of wood, which in great grace she offered to him.

Ὁ Ζεὺς ἡττήθη. Εἶχε λησμονήσει, ὁ μακάριος, νὰ ἐξαποστείλῃ πρότερον τὸν πονηρόν του, κατ᾽ εἰκόνα αὐτοῦ καὶ ὁμοίωσιν, ἐγγονίσκον**, ὅπως προδιαθέσῃ τὴν καρδίαν τοῦ Προμηθέως καὶ τὴν ἔπαθε σἂν ἀγράμματος — καίτοι τότε δὲν εἶχεν ἀναφυεῖ γλωσσικῶν σημαιῶν σύγχυσις. — Ὠργίσθη διὰ τὴν τοιαύτην του ἧτταν καὶ ἀμέσως διατάσσει τὸν μὲν Ἔρωτα νὰ μεταβῇ πάραυτα παρὰ τῷ ἀδελφῷ τοῦ Προμηθέως, Ἐπιμηθεῖ καὶ ἐντείνων τὰ τόξα ἀγκυλώσῃ τὴν καρδίαν αὐτοῦ, τὸν δ᾽ Ἑρμῆν ἵνα σπεύσῃ μετὰ τῆς Πανδώρας, εὐθὺς μετὰ τὸν Ἔρωτα παρ᾽ ἐκείνῳ.

Zeus was defeated. He had forgotten, the prosperous, to send beforehand his sneaky, in his own image and likeness, little grandson, so as to predispose the heart of Prometheus and epically failed/ his goose was cooked as if an illiterate / he fell into his own trap as an illiterate – although there had not yet arisen a confusion of linguistic flags. – He was irritated for such a defeat of his and immediately ordered Eros, on the one hand, to go immediately before the brother of Prometheus, Epimetheus and drawing the bows to prick his heart, and Hermes, on the other hand, to rush there with Pandora by his side, immediately after Eros, to Epimetheus.

Οὕτω καὶ ἐγένετο. ‘Η ἁπαλὴ τοῦ Ἐπιμηθέως καρδία ἠχμαλωτίσθη καὶ ὁ Ἑρμῆς τῷ προσέφερε μεταβὰς τὴν καλλίστην τῷ εἴδει γυναικῶν καὶ πρώτην, αὕτη δὲ ὡς γαμήλιον δῶρον τὴν πυξίδα.

And so it was. The gentle heart of Epimetheus was captured and Hermes, as soon as he got there, offered him the most beautiful in respect of form of all women and first among them, and she, as a wedding gift, the box of wood.

Ὁ Ἐπιμηθεὺς μαγευθεὶς, ἀνοίξας τὰς ἀγκάλας, ὁ θήλαιος, περιέσφυξε τὴν θεόπλαστον ὀσφὺν τῆς Πανδώρας —ἄδηλον ἂν ἔφερε κορσέν. Ἐκείνη ἐπιχαρίτως μειδιῶσα τῷ προσήνεγκε τὴν ἀργυρόηλον πυξίδα καὶ ἀπὸ κοινοῦ τὴν ἀπεσφράγισαν…

Epimetheus being bewitched , opening his arms, the feminine, hugged the god created body/ loins of Pandora –it is unknown if she wore a corset.  She gracefully smiling brought close the silvermade box and together they opened/ unsealed it…

Ἀλλοίμονον ! Ἡ πυξίς ἐνεῖχε τοῦ κόσμου τὰ κακά, ἄγνωστα ὡς τότε, καὶ εἰς σκνῖπας, μυῖας καὶ κώνωπας μεταμορφωθέντα ἐπέταξαν ἐκ τοῦ κόσμου τὰ πέρατα ἀπαισίως βομβοῦντα. Ἡ Πανδώρα ἔσπευσε νὰ κλείσῃ τὴν πυξίδα∙ ἀλλ᾽ἦν ἀργὰ πλέον. Τὰ κακὰ ἀπέπτησαν πάντα καὶ μόλις κατώρθωσε νὰ κρατήσῃ δεσμίαν ἐν τῇ πυξίδι τὴν Ἐλπίδα —καλόν, ὅπερ μόνον μετὰ τῶν κακῶν ηὐδόκησε νὰ κατατάξῃ ἡ Θεότης Του.

Alas!  The box had in it all the world’s distress, which were unknown till then, and being transformed into gnats, flies and mosquitoes they flew from the world’s end, buzzing hideously. Pandora hurried to seal the box; but it was already too late. All evil flew away (into the world), and she barely managed to hold on inside the box a bundle of Hope –a virtue, which his holiness managed to make coexist only together with distress.

Ὁ Ζεὺς ἐξεδικήθη ἐκδίκησιν διττήν.
Zeus avenged a twofold avenge.


Ἔκτοτε χρονολογοῦνται κληροδοτηθέντα ἡμῖν ἀπὸ τῆς ἁβροτέρας χειρὸς τὰ κακὰ τοῦ κόσμου. Ἔκτοτε παρήχθη τὸ ὀλέθριον καὶ τό, φοβερωτέρων τῶν κακῶν τῆς πυξίδος, πάροχον γένος τῶν γυναικῶν, ἀπὸ τῆς ἀπαράτου Πανδώρας.

Ἐκ τῆς γὰρ γένος ἐστί γυναικῶν θηλυτεράων
τῆς γᾶρ ὀλώϊνον ἐστι γένος∙ καὶ φῦλα γυναικῶν
πῆμα μέγα θνητοῖσι μετ᾽ ἀνδράσι ναιετάουσιν — *

ποὺ ἀνάθεμά την!

…Ἑρῶν τις πάσχει ψύχωσιν…

Thenceforward the world’s distress is aged, handed to us by the sweetest of hands. Thenceforward the distress and most disastrous of evils of the compass were created, from the generous gender of women, from the accursed Pandora.   

For from her is the race of women and female kind:
of her is the deadly race and tribe of women 
who live amongst mortal men to their great trouble,
no helpmeets in hateful poverty, but only in wealth.

 Damn her!

 …When someone is in love he is suffering a psychosis…

Translated by: Ilias Kolokouris

 Peltastes: https://el.wikipedia.org/wiki/Πελταστής

**Hermes o Logios, ως θεός των γραμμάτων και της ερμηνείας, ο θεός που μεταφέρει

που μετα-κομίζει, και ο εγγονίσκος που παίζει εδώ και γι’ αυτό η εμμονή με τα γράμματα και τις δύο γλώσσες

στην συγκεκριμένη παράγραφο.

Ἕρως καὶ Σωφροσύνη (1894) 

Ἕρως καὶ Σωφροσύνη  (1894, περιοδικὸν τῆς Ζακύνθου Αἱ Μοῦσαι )“…Σωφρονῆτε, νέοι, σωφρονῆτε!…” Τί θηρία ποῦ εἶν᾽ οἱ γέροντες!… Ἥδη πρὸς πεῖσμα τῶν ἐρωτύλων ἀπομάχων τίθεται τὸ ἐξῆς ζήτημα: Ἔνθα ὑπάρχει ἔρως, δυνατὸν καὶ σωφροσύνη νὰ συνυπάρχῃ; Οἱ αὐστηροὶ πελτασταὶ ἀκολουθήσατε ὅπως κατὰ τοῦ γεροντικοῦ ἀντεπεξέλθωμεν φθόνου. Καὶ δὴ, ἀπὸ τοῦ σοφωτάτου ἀνδρῶν τε θεῶν τε ἀρξώμεθα, τοῦ Διός, ὃς πολλῶν Δολωπίδων φρένας διέσεισε καὶ θέλγητρα ἔγνω, ὁ μακάριος. — Ὁ Ζεὺς ὑπῆρξε πάντοτε σώφρων; Ἀναμφιβόλως. Καὶ πῶς θέλετε νὰ παραδεχθῶμεν τοὐναντίον, ἀφ᾽ οὗ εἰς ἕνα του πταρμόν, μίαν φοράν, ἐκ βάθρων ὁ Ὄλυμπος διεσαλεύθη καὶ ἀπὸ τῆς καταλεύκου του κεφαλῆς, ὡς εἶδος κόκκος πιτυρίδος ἀνεπήδησεν ἡ θεὰ τῆς σοφίας καὶ σωφροσύνης ; Ὁ μέγας, τῷ καιρῷ ἐκείνῳ Θεὸς, διὰ νὰ τιμωρήσῃ τὸ ἀνθρώπινον γένος, ὅπερ εἰς μίαν του διάχυσιν ἔπλασε πρὸς ἰδίαν τέρψιν καὶ ὅπερ διὰ τοῦ Προμηθέως δωρησαμένου αὐτῷ τὸ θεῖον πῦρ καὶ τέχνας παντοίας, ἄρχισε νὰ τοῦ μπαίνῃ στὸ ρουθοῦνι, διέταξε τοὺς ὑπηκόους ὑποθεοὺς Ἥφαιστον καὶ Ἑρμῆν καὶ Ἀθηνᾶν καὶ Ἀφροδίτην καὶ τὰς Χάριτας νὰ πλάσωσι γυναῖκα θνητὴν μεταδίδοντες αὐτῇ τὰς θείας των ἰδιότητας. Ὁ Ἥφαιστος περιωρίσθη εἰς τὸ νὰ τὴν ζυμώσῃ ἐκ πηλοῦ καὶ τὴν ψήσῃ στὸ καμίνι — ἐντεῦθεν ἡ ἀπὸ γύφτων καταγωγὴ τῆς γυναικός, ἡ συμπάθεια πρὸς τὰ ζυμαρικὰ καὶ ἡ πρὸς τὸ ψήσιμο κλίσις αὐτῆς. Ὁ Ἑρμῆς τῇ μετέδωκε τὴν πονηρίαν, τὰ θέλγητρα καὶ τὴν εὐγλωττίαν του. Ἡ Ἀθηνᾶ σωφροσύνην, ἡ Ἀφροδίτη ἀφρο(δ)σύνην∙δηλ. ἡ τε Ἀθηνᾶ καὶ ἡ Ἀφροδίτη — ζηλότυπον ἀεὶ τὸ θῆλυ — συνώμοσαν νὰ μὴ τῆς δώσουν τίποτε. Αἱ Χάριτες, τέλος, καλλονήν, οἵαν μόνον ποιηταὶ —ὁ Γκίνης αἴφνης — θὰ ἐφαντάζοντο, τελείαν. Ἐπειδὴ δ᾽ ὁ γέρω Δίας ἐνόμισεν ὅτι πάντες οἱ ἐπιταχθέντες ὑπο-θεοὶ τῇ μετέδωκαν ἀπὸ κἄτι τι —ποῦ νὰ ὑποπτευθῇ τὴν προδοσίαν τῶν θυγατέρων του! —, ἔκρινε καλὸν νὰ τὴν ὀνομάσῃ, (τὸ βάπτισμα δὲν ἦτο γνωστὸν τότε), Πανδώραν. Καὶ τὸ κατώρθωσε. Μετὰ ταῦτα διέταξε τὸν Ἑρμῆν νὰ κάμῃ τὸν καβαλλιέρο τῆς κυρᾶ-Πανδώρας, εἰς τὴν ὁποίαν ἐδωρήσατο καὶ πολύτιμον πυξίδα, καὶ τὴν ὁδηγήσῃ παρὰ τῷ Προμηθεῖ, ὃν ἰσχυρίσθη, ὁ ἐπίβουλος, ὅτι τῆς ὥριζε σύζυγον. Ὁ ἀγχινούστατος ὅμως καὶ προνοητικώτατος Προμηθεύς, ἂν καὶ ἔρριψε πρὸς τὴν Πανδώραν μερικὲς γλυκὲς ματιές, ἔχων ἀφορμὰς νὰ δυσπιστῇ πρὸς τὰ δῶρα τῶν Ὁλυμπίων, ἀπέπεμψε μὲ ὕφος δυσηρεστημένου τοκογλύφου τόν τε Ἑρμῆν καὶ τὴν κυρὰ-Πανδώραν, μὴ δεχθεὶς οὐδὲ τὴν πυξίδα τὴν πολύτιμον, ἣν ἐπιχαρίτως αὕτη τῷ προσέφερεν. Ὁ Ζεὺς ἡττήθη. Εἶχε λησμονήσει, ὁ μακάριος, νὰ ἐξαποστείλῃ πρότερον τὸν πονηρόν του, κατ᾽ εἰκόνα αὐτοῦ καὶ ὁμοίωσιν, ἐγγονίσκον, ὅπως προδιαθέσῃ τὴν καρδίαν τοῦ Προμηθέως καὶ τὴν ἔπαθε σἂν ἀγράμματος — καίτοι τότε δὲν εἶχεν ἀναφυεῖ γλωσσικῶν σημαιῶν σύγχυσις. — Ὠργίσθη διὰ τὴν τοιαύτην του ἧτταν καὶ ἀμέσως διατάσσει τὸν μὲν Ἔρωτα νὰ μεταβῇ πάραυτα παρὰ τῷ ἀδελφῷ τοῦ Προμηθέως, Ἐπιμηθεῖ καὶ ἐντείνων τὰ τόξα ἀγκυλώσῃ τὴν καρδίαν αὐτοῦ, τὸν δ᾽ Ἑρμῆν ἵνα σπεύσῃ μετὰ τῆς Πανδώρας, εὐθὺς μετὰ τὸν Ἔρωτα παρ᾽ ἐκείνῳ. Οὕτω καὶ ἐγένετο. ‘Η ἁπαλὴ τοῦ Ἐπιμηθέως καρδία ἠχμαλωτίσθη καὶ ὁ Ἑρμῆς τῷ προσέφερε μεταβὰς τὴν καλλίστην τῷ εἴδει γυναικῶν καὶ πρώτην, αὕτη δὲ ὡς γαμήλιον δῶρον τὴν πυξίδα. Ὁ Ἐπιμηθεὺς μαγευθεὶς, ἀνοίξας τὰς ἀγκάλας, ὁ θήλαιος, περιέσφυξε τὴν θεόπλαστον ὀσφὺν τῆς Πανδώρας —ἄδηλον ἂν ἔφερε κορσέν. Ἐκείνη ἐπιχαρίτως μειδιῶσα τῷ προσήνεγκε τὴν ἀργυρόηλον πυξίδα καὶ ἀπὸ κοινοῦ τὴν ἀπεσφράγισαν… Ἀλλοίμονον ! Ἡ πυξίς ἐνεῖχε τοῦ κόσμου τὰ κακά, ἄγνωστα ὡς τότε, καὶ εἰς σκνῖπας, μυῖας καὶ κώνωπας μεταμορφωθέντα ἐπέταξαν ἐκ τοῦ κόσμου τὰ πέρατα ἀπαισίως βομβοῦντα. Ἡ Πανδώρα ἔσπευσε νὰ κλείσῃ τὴν πυξίδα∙ ἀλλ᾽ ἦν ἀργὰ πλέον. Τὰ κακὰ ἀπέπτησαν πάντα καὶ μόλις κατώρθωσε νὰ κρατήσῃ δεσμίαν ἐν τῇ πυξίδι τὴν Ἐλπίδα —καλόν, ὅπερ μόνον μετὰ τῶν κακῶν ηὐδόκησε νὰ κατατάξῃ ἡ Θεότης Του. Ὁ Ζεὺς ἐξεδικήθη ἐκδίκησιν διττήν. Ἔκτοτε χρονολογοῦνται κληροδοτηθέντα ἡμῖν ἀπὸ τῆς ἁβροτέρας χειρὸς τὰ κακὰ τοῦ κόσμου. Ἔκτοτε παρήχθη τὸ ὀλέθριον καὶ τό, φοβερωτέρων τῶν κακῶν τῆς πυξίδος, πάροχον γένος τῶν γυναικῶν, ἀπὸ τῆς ἀπαράτου Πανδώρας. Ἐκ τῆς γὰρ γένος ἐστί γυναικῶν θηλυτεράων
τῆς γᾶρ ὀλώϊνον ἐστι γένος∙ καὶ φῦλα γυναικῶν
πῆμα μέγα θνητοῖσι μετ᾽ ἀνδράσι ναιετάουσιν — *ποὺ ἀνάθεμά την!  …Ἑρῶν τις πάσχει ψύχωσιν… *Hesiod, Theogony, 950 Γιατί απ᾽ αυτήν κατάγεται των τρυφερών των γυναικών το γένος,
[αυτής είναι το ολέθριο γένος και η φυλή των γυναικών,]
μεγάλη συμφορά για τους θνητούς, των ανδρών συγκάτοικοι,
συντρόφισσες όχι της καταραμένης φτώχειας, αλλά της αφθονίας. Μετάφραση στα νέα ελληνικά: Στ. Γκριγκένης Βλέπε και εδώ

http://www.mani.org.gr/pnevma/pas_spil/sp_pas.htm Στα ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΑ ΠΑΡΑΛΕΙΠΟΜΕΝΑ του Νίκου Γρυπάρη (1977) και, διαβάζουμε στη σελίδα 143, όπου αναφέρεται ότι στους (στις) τρεις μάρτυρες, (στο Ακρωτήρι της Ζακύνθου) είχε ταφεί ο λογοτέχνης Σπήλιος Πασαγιάννης (1874-1909), ο οποίος -σημειωτέον-  παρόλο που πέθανε νέος έχει αφήσει έργο! Συγκινητικό το τετράστιχο, που του είχε αφιερώσει ο Λεωνίδας Χ. Ζώης:  Σε μια εκκλησούλα ερημική, σε κυπαρίσια  κάτουεθάψανε τον ποιητή στη μαύρη κατοικιά του. ……………………………………………………….. Πήρα τη φωτογραφική μηχανή μου και σας στέλνω τι βρήκα στον τάφο του!… Μου έκανε εντύπωση πως υπάρχει και αυτό ακόμη! Πάντως οι γείτονες ξέρουν όντως ότι στην Τριμάρτυρη είναι θαμμένος ένας μεγάλος ποιητής! Μακάρι να μπορούσε να γίνει κάτι εκτενέστερο γι’ αυτόν από φιλολογικής απόψεως, αλλά και για τον τάφο του, ο οποίος -όπως διαπίστωσα και μάλλον βλέπετε κι εσείς- πιέζεται ασφυκτικά από τους γειτονικούς, ούτως ώστε να υπενθυμίσουμε τόσο την ύπαρξή του ανάμεσά μας, όσο και τον σεβασμό της σύγχρονης Ζακύνθου στη μνήμη του! Να είσθε όλοι καλά Μαρία Who is Who ΣπήλιοςΠασαγιάννης Σύμφωνα με στοιχεία, που αντλούμε από το Ε.ΚΕ.ΒΙ., ο Σπήλιος Πασαγιάννης γεννήθηκε στην Καστανιά της Λακωνικής Μάνης, γιος του ειρηνοδίκη Γιώργη Πασαγιάννη και της γυναίκας του Αναστασούλας και αδερφός του λογοτέχνη Κώστα Πασαγιάννη. Είχε επίσης δύο μικρότερα αδέρφια τον Άγη και τη Φαλίτσα. Λόγω των συνεχών μεταθέσεων του πατέρα του, ο Σπήλιος και ο Κώστας παρακολούθησαν τα εγκύκλια μαθήματα σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, τα οποία ολοκλήρωσαν στο Γύθειο (1892).  Το 1894 γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, διέκοψε όμως τις σπουδές του και την παράλληλη συνεργασία του με λογοτεχνικά περιοδικά και εφημερίδες της πρωτεύουσας για οικονομικούς λόγους και επέστρεψε στη γενέτειρά του, όπου παρέμεινε ως το 1899. Κατά τη διάρκεια της εκεί παραμονής του περιπλανήθηκε στα χωριά της Μάνης, διατήρησε επαφή με την πρωτεύουσα μέσω του αδερφού του που σπούδαζε Νομική στην Αθήνα, ενώ ασχολήθηκε επίσης με λογοτεχνικές μεταφράσεις και ολοκλήρωσε τη μοναδική ποιητική του συλλογή Αντίλαλοι που δημοσίευσε μετά την επιστροφή του στην Αθήνα, στο περιοδικό Τέχνη, όταν επέστρεψε στην Αθήνα μετά από προτροπή του Κώστα Χατζόπουλου. Οι Αντίλαλοι, γραμμένοι στη δημοτική γλώσσα και με έντονες επιρροές από την ποίηση του Σολωμού τον έκαναν γνωστό στους λογοτεχνικούς κύκλους της πρωτεύουσας. Φοίτησε στη νεοσύστατη τότε δραματική σχολή του Βασιλικού Θεάτρου μαζί με τον Σωτήρη Σκίπη και τον Άγγελο Σικελιανό (στο ποιητικό έργο των οποίων άσκησε επίδραση) και συνεργάστηκε με τον Κωνσταντίνο Χρηστομάνο, ως ηθοποιός της Νέας Σκηνής.  Το 1905 παντρεύτηκε την αδερφή του Σικελιανού Ελένη, η οποία όμως τον εγκατέλειψε τον ίδιο χρόνο. Ο Πασαγιάννης την αναζήτησε στο Παρίσι χωρίς αποτέλεσμα. Έφυγε για το Βερολίνο, όπου επισκέφτηκε τον Κώστα Χατζόπουλο και στη συνέχεια για τη Νέα Υόρκη, όπου ήλπιζε πως θα πλουτίσει. Η απογοήτευση από τις άκαρπες προσπάθειες και ο κλονισμός της υγείας του (προσβλήθηκε από φυματίωση) τον ανάγκασαν να επιστρέψει στην Ελλάδα και το 1907 εγκαταστάθηκε στην Κέρκυρα, όπου έγραψε τα διηγήματα Οι ΑγγελόκρουστοιΟ ΠέτρακαςΗ καλόκαρδη και Η Ταϋγέτα και συνέχισε τη δημοσίευση κειμένων του στον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο.  Για λόγους υγείας έφυγε για την Αθήνα και στη συνέχεια για τη Ζάκυνθο, όπου πέθανε το 1909. Το σύνολο του λογοτεχνικού και κριτικού έργου του Σπήλιου Πασαγιάννη εκτός από τους Αντίλαλους βρίσκεται δημοσιευμένο σε εφημερίδες και περιοδικά όπως τα: Αι Μούσαι, Παρνασσός, Ίρις των Αθηνών, Αττιική Ίρις, Ζωή, Ο Νουμάς και άλλα. Ο Σπήλιος Πασαγιάννης ανήκει στους λογοτέχνες που πρωτοεμφανίστηκαν στην εκπνοή του προηγούμενου αιώνα. Βασικά χαρακτηριστικά της ποίησής του είναι η δημοτικιστική έκφραση με μια παράλληλα ιδιαίτερη φροντίδα του λόγου του που αγγίζει τα όρια του αισθητισμού. Παράλληλα το πεζογραφικό του έργο ακολούθησε τα χνάρια της θεωρίας του Νικόλαου Πολίτη για την ηθογραφία, σε κάποια διηγήματά του ωστόσο ανιχνεύονται στοιχεία που παραπέμπουν στο καλλιτεχνικό ρεύμα του συμβολισμού. 

Γεννήθηκε το 1874 στο Καστόρι της Σπάρτης (τότε λεγόταν Καστανιά), όταν ο πατέρας του υπηρετούσε εκεί ειρηνοδίκης, και στη συνέχεια πήγαν στη Σπάρτη, στα Λεβέτσοβα (Κροκεές), στους Μολάους, το Γύθειο. Έτσι ο Σπήλιος από παιδάκι μαζί με τον αδελφό του Κωστή γνώρισαν όλες τις ομορφιές του Ταϋγέτου και την Ανατολική πλευρά της καταγωγής τους και την Δυτική όπου τα παππουδικά τους (Καρδαμύλη – Ανδρούβιτσα). Τα δύο αδέλφια πιο βαθειά από κάθε σύγχρονό τους Μανιάτη νιώσανε την λαλιά του Ταϋγέτου και της Μάνης. Κι ο Σπήλιος την αποτύπωσε σε δεκάδες ποιήματά του: Γλωσσοπλάστης με σύνθετες λέξεις-εικόνες στο ύψος του Παλαμά, αν όχι ανώτερος. Γράφτηκε στην Ιατρική, αλλά λόγω φτώχειας δεν σπούδασε, αλλά ξανακατέβηκε στη Μάνη. Εκεί έμεινε 5 χρόνια σαν «ερημίτης και φιλόσοφος και πολυβασανισμένος ποιητής», όπως ο ίδιος γράφει σε γράμμα στον αδελφό του Κωστή το 1897 από τη Μάνη (Καρδαμύλη). Ο πατέρας του τον ήθελε γιατρό, αυτός ένιωθε να μην του ταιριάζει στην ποιητική του φύση τέτοια δουλειά. Έτσι ενώ τον Κώστα τον σπούδασε ο πατέρας του, ο Σπήλιος διέκοψε τις σπουδές του. Ωραίος στη μορφή και την ψυχή, ευαίσθητος και νοήμων, ήθελε να γραφτεί στη Νομική και να εξασκήσει την ποίηση, αφού βρει καμιά «ψωροθεσούλα», όπως λέει ο ίδιος, βάζοντας «μέσον» τον Παλαμά! Μετάφραζε αρχαίους, ενώ βρισκόταν στη Μάνη, αλλά δεν δημοσίευσε τίποτα απ’ αυτές. Παραδόξως πρωτοπαρουσιάζεται σαν πεζογράφος1 στην εφ. «Μούσαι» της Ζακύνθου (του Λ. Ζώη), ενώ στη «Φιλολογική Ηχώ» της Κωνσταντινούπολης δημοσιεύει το πρώτο ποίημα του (1894). Το 1898 σκεφτόταν στην Καρδαμύλη να βγάλει την εφημερίδα «Μάνη» πού δεν βγήκε ποτέ. Χωρίς οικονομική βάση δεν μπορούσε να κάνει τίποτα. Αβοήθητος από παντού. Το σπίτι στη Καρδαμύλη όπου έζησαν οι αδελφοί Πασσαγιάννηδες Ένα μεγάλο ταλέντο «πεταμένο» στην επαρχία τότε, ήταν σαν να μην υπήρχε. Ταυτόχρονα όμως θρέφεται απ’ την φύση της Μάνης, που γέννησε πια τον μεγαλύτερο ως τότε ποιητή της. Πήρε, δίκαια, τον τίτλο «Ο ποιητής του Ταϋγέτου», όταν τύπωσε την πρώτη ποιητική του συλλογή «Αντίλαλοι» το 1899, όντας στη Μάνη. Δέχτηκε ευμενή κριτική του Κ. Παλαμά. Κι έτσι δεν έφτασε στο σημείο να «πεθάνει χωρίς να βγάλει βιβλίο», όπως έλεγε μαραζωμένος. Το 1905 δίνει εξετάσεις στη Δραματική Σχολή μαζί με τον Σκίπη, που τον παρουσιάζει κάπου «σωστόν Απόλλωνα»… με πικραμένο χαμόγελο. Ήταν αιθέριος. Λες πως δεν πατούσε στη γη και πως η πατρίδα του, ήταν αλλού, πολύ μακριά, πολύ ψηλά, όπου βιαζόταν να ξαναγυρίσει, και περνούσε χωρίς να σταματά πουθενά, αδιαφορώντας για την εξασφάλιση της ζωής του…». Έγινε ηθοποιός μαζί με τον Σκίπη και τον Σικελιανό, έπαιξε και σε δύο-τρία έργα. Αλλά «είχε στη φλέβα του το σπόρο του χαμού», όπως λέει ο ίδιος (στον «Αγελαδάρη»). Γνωρίζεται με την Ελένη (αδερφή του Σικελιανού), μια ανήσυχη ξεπεσμένη αριστοκράτισσα, που έγινε η αρχή νέων προβλημάτων του. Την παντρεύτηκε κι αυτό ήταν η αρχή της «κάτω βόλτας» γι’ αυτόν. Το 1905 με τη γυναίκα του, τον κουνιάδο του Άγγελο και τ’ αδέρφια του Κωστή και Φαλλίτσα έμειναν στον Ταΰγετο 40 μέρες. Ήδη απ’ το 1903 ήταν τακτικός συνεργάτης στον «Νουμά» με ποιήματα και διηγήματα («αριστουργήματα» κατά τον Καρκαβίτσα). Επίσης στα «Παναθήναια», τον «Πάνα» και τη «Ζωή». Το 1906 ήταν στη Γερμανία. Εκεί εγκαταλείπει τη μεγαλομανή Ελένη Σικελιανού και γυρίζει στην Ελλάδα το 1907. Αμέσως μετά φεύγει για την Ιταλία και ύστερα στο Παρίσι κι απο εκεί στην Αμερική, όπου δουλεύει σε καπνεργοστάσιο. Η χειρωνακτική δουλειά και ο «ζωντοβολισμός» των Αμερικανών τον κούρασε γρήγορα… «Κουράστηκα σε τούτη τη χώρα την αποπνίχτρα κάθε καλού κι ευγενικού. Ο χάλυβας, το σίδηρο και τ’ ατσαλένια μπράτσα με τρομάζουνε και με τυραγνάνε». Γυρίζει στην Ελλάδα, αλλά έχει γίνει φυματικός. Έμεινε στην Κέρκυρα με όνειρο να πάει στη Ρωσία, αλλά η επιδείνωση της υγείας του τον κάνει να γυρίσει στη Μάνη. Σε λίγο επιστρέφει στην Αθήνα άρρωστος και κλείνεται — από έλλειψη οικονομικών πόρων — σ’ ένα σκοτεινό δωμάτιο στο τέρμα Ζωοδόχου Πηγής. Φεύγοντας από εκεί πήγε στο σπίτι του Ελληνολάτρη Δούγκαν, στον Υμηττό, που στην πραγματικότητα ήταν ένα γιαπί χωρίς τοίχους. Πάνω του είχε τεντώσει ένα αντίσκηνο! Αλλά ο θάνατος πλησίαζε. Φεύγει στη Ζάκυνθο, οπού ο αδελφός του ήταν ειρηνοδίκης. Εκεί πέθανε στο τελείωμα του χρόνου, 6 Δεκέμβρη, 34 μόλις χρονώ, ο μεγαλόπνοος ποιητής της Μάνης, ο δημιουργός του «Πέτρακα» και της «Ταϋγέτης», ο «δάσκαλος» του Σικελιανού2, ο «καταραμένος» της Ελλάδας του 19ου αιώνα. Παραπομπές
1. 
Σ. Σκοπετέα, «Ελληνική Δημιουργία», τ. 86 (1951), αφιέρωμα στους Πασαγιάννηδες, σελ. 329. Χ.Σ. Σκίπη, «Ποιητικά θέματα», σελ. 131-132.
2. Ο Μελάς λέει ότι «η επιρροή του Σ.Π. στον Σικελιανό ήταν μεγάλη. Ίσως και κομμάτια κειμένων του Σικελιανού να είναι από «παρατημένα’ χειρόγραφα ή «ιδέες» του Σπήλιου στο σπίτι των Σικελιανών. Από το βιβλίο το Κυριάκου Δ. Κάσση «Διακόσιοι Μανιάτες Λογογράφοι», Αθήνα 1998.  

Ναπολέων Λαπαθιώτης : Ο Δημοφών κι ο θάνατος

Σαν έφθασε στα τριάντα του χρόνια, ο Δημοφών, ο ενάρετος, αν και νεαρός φιλόσοφος, με την ωραία κορμοστασιά και τα γαλάζια τα ονειρώδη μάτια, ο μαθητής του Πρωταγόρα και του Πλάτωνα, αποφάσισε να κλείσει ξάφνου δια μιας τη νεότητά του, και ν΄ αποτραβηχθή σαν ασκητής· πολύ πριν να φανούν οι Χριστιανοί ασκητές κι οι διάφοροι στηλίτες, ο Δημοφών το είχε κάνει πρώτος αυθόρμητα κι εν πλήρει συνειδήσει, με τη διαφορά πως δεν τον έσπρωχνε, καθώς αυτούς αργότερα, η πίστη κι ο φανατισμός, αλλά – κι αυτό είναι το σπουδαίο – εξ εναντίας η πλήρης κι η απόλυτη απιστία…

            Αποτραβήχθηκε λοιπόν σε μια σπηλιά, σε μια έρημη κοιλάδα της Βοιωτίας, όχι μακριά απ΄ τον Ορχομενό, κι έζησε εκεί για κάμποσο διάστημα, μόνος εντελώς, με μια προμήθεια μοναχά τροφής, μια χωματένια υδρία, κι ένα σκληρό στρώμα, για ν΄ αναπαύεται τη νύχτα· ο λόγος που τον έφερε ως εκεί, δεν ήταν η συνηθισμένη απογοήτευση της καθημερινής χυδαίας ζωής, μήτε καμιάν αγάπη θλιβερή (δεν είχε ίσως ποτέ αγαπήσει, αυτό που λέμε αγάπη), αλλά το ίδιο πρόβλημα της ζωής, το κεντρικό το μέγα κι ακαθόριστο, που είναι γραφτό αιωνίως να διαφεύγει και που καμιά προσφερομένη του ερμηνεία δεν ικανοποιεί! Είχε πολύ εμβαθύνει, και συστηματικά, μέσ΄ στο πολύπλοκο κι ασύλληπτο αυτό ζήτημα, και του είχε δώσει λύσεις διάφορες εδώ κ΄ εκεί κατά καιρούς ως που απότομα, αφού είχε με χίλιους κόπους κι αγωνίες θεμελιώσει κάποιο σύστημα βάσιμο κάπως και τελειωτικό, σύμφωνα με τις τότε κρατούσες αντιλήψεις, έχανε ξαφνικά το στήριγμά του ένα καλό πρωί και ξαναβρισκόταν μόνος και αμαθής, απέναντι του αγνώστου.

            Ήταν στιγμές που το πολιορκούσε η σκέψη του, απ΄ όλες τις μεριές, τόσο στενά που ’λεγε λίγο ακόμα ίσως και θα ’φθανε στον ίδιο τον πυρήνα του προβλήματος κι ίσως αυτές οι λιγοστές στιγμές να ήταν το πλέον απώτατο σημείον, που φθάνει η ανθρώπινη διανόηση, ιδίως όμως ήταν πεισμένος, πως δε μπορεί παρά να ΄ρθει μια μέρα που η ανθρωπότης θα το λύσει οριστικά (πού να ’ξερε πως ύστερα από δυο χιλιάδες χρόνια θα ’μαστε πάντοτε κι εμείς στην ίδιαν απορία!)… Είχε τόσο πολύ απορροφηθεί από την έμμονην αυτήν ιδέα και είχε καταναλώσει όλα τα πνευματικά του εφόδια σε τέτοιο απεριόριστο σημείο, ώστε δυο αυλάκια πρώιμα είχαν χαραχθεί στο μέτωπό του, το θαυμαστό του εφηβικό εκείνο μέτωπο, το στεφανωμένο με σγουρά μαλλιά, που ο Κέβης, ο επιγραμματοποιός, το είχε υμνήσει κάποτε, σ΄ έν’  από τα ξακουστά επιγράμματά του!

            Μια νύχτα πήρε τη μεγάλη απόφαση, να προσφύγει σε μιαν υπεκφυγήν και να περιμείνει έτσι το τέλος της ζωής του, μπορούσε ακόμα κι η ζωή η πρωτογενής, η κατά φύση, η κανονική, να του αποκαθιστούσε τη σαλευθείσα τη γαλήνη της ψυχής του, και να τον επανέφερε, ασυναίσθητα, στον αρχικό μοιραίον προορισμό του, που είχεν ίσως απαρνηθεί – ποιος ξέρει…

            Ένα βράδι, καθώς ήταν μόνος και κοιτούσε τ΄ άστρα – θα ήταν κατά τα μέσα του Μεταγειτνιώνος – του εφάνη μες στη συλλογή του, σαν κάποιος να ήρθε και να εστάθη δίπλα του· γύρισε το κεφάλι, απορημένος και είδε μια σκιά, κάτι σαν τυλιγμένο σ΄ ένα πέπλο, και που δεν είχεν ακριβώς το σχήμα ανθρώπου· στεκόταν εκεί δίπλα του και δεν μιλούσε διόλου, μήτε φαινόταν να έχει ζωή πραγματική. Του ’κανε μοναχά ένα νεύμα, να πλησιάσει. Ο Δημοφών έσφιξε τη χλαμύδα γύρω στο κορμί του και πλησίασε. Ήταν ορθή στην άκρη ενός βράχου, κι έμοιαζε σαν κομμένη μέσ΄ στο βράχο.

            Του είπε τότε με μυστηριώδη φωνή :

            — Ξέρω ποιος είσαι, και τι θέλεις. Έλα μαζί μου να τα μάθεις όλα…

            Κι ο Δημοφών την πήρε το κατόπι, δίχως να διστάσει, τόσο ήταν αποτραβηγμένος απ΄ τα εγκόσμια κι η προσοχή του ήταν στραμμένη αλλού. Αφού περπάτησαν πολλή ώρα μέσ΄ στα σκοτεινά, έφθασαν εμπρός σε μια σπηλιάۤ· εκεί στο βράχο ήταν μια θύρα, ερμητικά κλεισμένη· η θύρα αμέσως άνοιξε μονάχη, και τότε εκείνοι μπήκαν σε μια σήραγγα που οδηγούσε σε μια υπόγεια κρύπτη αχανή, με στοές και με διαδρόμους. Στην αρχή ο Δημοφών δεν μπόρεσε να διακρίνει τίποτε· σιγά-σιγά όμως ένα φως, άγνωστο πώς ερχόμενο, απροσδιόριστο καθώς το φως της πρώτης χαραυγής, φώτισε αμυδρά όλα τα πράγματα, σα να ‘βγαινε ακριβώς μέσ΄ απ΄ τα πράγματα, και να είχε μια πηγή υπερφυσική· κι όταν πάλι γύρισε τα μάτια του στη σκιά, που τώρα ήταν σταματισμένη μέσ΄ στη μέση, είδε μιαν εξαίσιαν ομορφιά στο πρόσωπό της, κάτι υπερκόσμιο χυμένο στη μορφή της σα να ήταν κάποια εμφάνιση ενός λαμπρού υπερπέραν. Και τότε ο Δημοφών αισθάνθηκε μέσ’ στην ψυχή του, κάτι επίσημο και κατανυκτικό, που δεν ήταν ο τρόμος του αγνώστου αλλά το δέος του υπερφυσικού!

            Κι η προσοχή του πάλι σταμάτησε στη σκιά, και πρόσμενε να δη τι θα του πει.

            Κι η σκιά τον κοίταξε καλά-καλά στα μάτια και του είπε : 

            — Έχεις στο νου σου πάντα την ίδιαν απορία;

            — Ναι, πάντα.

            Και τότε διημείφθη αναμεταξύ των ο επόμενος διάλογος· για μια στιγμή ο Δημοφών μπορούσε να πιστέψει πως ήταν μια απ΄ τις καθημερινές συνομιλίες που ήταν συνηθισμένες τότε στα γυμνάσια και στα σπουδαστήρια που φοιτούσε.

            — Ελπίζεις η απορία σου αυτή να ικανοποιηθεί κάπως μια μέρα;

            — Δεν ξέρω· έχω καθήκον να το ελπίζω.

            — Πού βασίζεσαι τάχα ως προς αυτό;

            — Στο Άγνωστο· εφόσον είναι το άγνωστο κανένας δε μπορεί να προδικάσει κείνο που μπορεί να κάμει αύριο…

            — Έχεις κανένα δεδομένον, πως η απορία σου αυτή έχει λυθεί ποτέ, και από κανένα, ή πως το άγνωστο έχει δείξει ίσαμε τώρα την εύνοιά του σε άνθρωπο θνητόν;

            — Και πώς μπορώ να ξέρω, αν αύριο δεν το κάμει στην παντοδυναμία του, πώς μπορώ να ξέρω καν αυτό, εφόσον τίποτε ακριβώς δεν ξέρω!…

            — Ώστε βαδίζεις έτσι, χωρίς καμιά πεποίθηση ορισμένη.

            — Πολλές φορές σχεδόν θαρρώ πως φθάνω πολύ κοντά στην τελικήν αλήθεια.

            — Δε σου ήρθε κάποτε ίσως η υποψία, πως οσοδήποτε κοντά κι αν είσαι στην αλήθεια, πάντα είσαι το ίδιο μακριά απ΄ αυτήν, όσο δεν την κατέχεις ακριβώς;

            — Σχεδόν νομίζω πως κι αυτό το ξέρω.

            — Και τότε;…

            — Δεν ξέρω· περιμένω.

            — Τι λοιπόν μπορείς να περιμένεις, αφού διαθέτεις πάντα τα ίδια μέσα;

            — Δε μου μένουν άλλα να διαθέσω.

            — Συμπέρασμα;

            — Κανένα! Δεν έχω άλλη διέξοδο να εκλέξω.

            — Αν είχες θα την ακολουθούσες;

            — Μόνο γι΄ αυτό κινούμαι και αναπνέω! Αυτό είναι ακριβώς που πάντα ελπίζω.

            Τότε η σκιά του ’κανε νεύμα να πλησιάσει ακόμα πιο κοντά και του ’δειξε δυο θύρες σκαμμένες μέσ΄ στο βράχο που είχαν τώρα λες φανερωθεί στις δυο αντίθετες μεριές του μαγικού σπηλαίου.

            — Να, κοίταξε καλά τις δυο αυτές θύρες· η μια οδηγεί προς την κανονική ζωή· όποιος περάσει από τη θύρα αυτή θα λυτρωθεί απ΄ το βάρος της σκέψης του και θα επιστρέψει πάλι μέσ΄ στον κόσμο, να ζήση καθώς ζουν μυριάδες όντα χωρίς καμιάν ερώτηση στα χείλη, ακολουθώντας τη μοιραία γραμμή τους, να υπάρχουν μόνο για να συντηρούνται, μην ψάχνοντας για το γιατί ποτέ! 

            Η άλλη οδηγεί στην πλήρη γνώση – ή μάλλον θέτει τέρμα στην περιορισμένη αυτή ζωή, για όσους εξέκλιναν από τον αρχικό τον προορισμό τους. Διάλεξε ποια θες ν΄ ακολουθήσεις.

            Η σκιά είχε γείρει τώρα ολόκληρη σχεδόν στο πρόσωπό του· και τότε είδε διαμιάς σε μιαν αιφνίδιαν έκλαμψη του νου πως τόσην ώρα ήταν μόνος εντελώς και μιλούσε με τον ίδιο τον εαυτόν του!

            Τότε ο Δημοφών σηκώθηκε έξαλλος, και κραύγασε με διάτορη φωνή :

            — Τη θύρα που οδηγεί στην πλήρη γνώση – ή μάλλον θέτει τέρμα στην περιορισμένη αυτή ζωή, για όσους εξέκλιναν από τον αρχικό τον προορισμό τους!…

            Κι ο Δημοφών προχώρησε στη θύρα με το κεφάλι αγέρωχα υψωμένο, μ΄ ένα βαθύ χαμόγελο θριάμβου, σαν ημίθεος!

            Ένας κρότος ξερός μονάχα ακούστηκε και κάτι κύλησε βαριά στα σκοτεινά.

            Έτσι ανηρπάγη ένα βράδυ ο Δημοφών, μέσ΄ από τον ορατό τον κόσμο, επειδή θέλησε να μάθει, ό,τι δεν πρόκειται ποτέ να μάθει ο άνθρωπος όσο διανύει τον κύκλο της ζωής του.

            Και βγήκε κι η παράδοση ότι ο Δημοφών, ο ενάρετος φιλόσοφος, ο μαθητής του Πρωταγόρα και του Πλάτωνα, την εποχή που ασκήτευε σε μια σπηλιά, σε μια έρημη κοιλάδα της Βοιωτίας, όχι μακριά απ΄ τον Ορχομενό, ένα βράδυ περί μέσα του Μεταγειτνιώνος, ενώ έψαχνε να βρει λίγο νερό για να γιομίσει την υδρία του, μη βλέποντας καλά στα σκοτεινά, έπεσε σ΄ ένα βάραθρο, κι εχάθη.-

 Εφημερίδα «Ελευθερία», 26-4-1953.


Ναπολέων Λαπαθιώτης: Ἐρινύες

ΕΡΙΝΥΕΣ

Παλιά τραγούδια μακρινά χαμένα από καιρό
Μες σε στιγμές αγγελικές ή μέσα στ’ όνειρό μου,
Τώρα που, εντός μου, τίποτα δεν μένει πια γερό
Το βράδυ που σας θυμηθώ μοιάζει με βράδυ τρόμου^

Κι εσάς που πάντα φύλαγα, για μια παρηγοριά
– Σα μια στερνή και μαγική παρηγοριά δική μου
Σας βλέπω τώρα, ξαφνικά ν’ αλλάζετε θωριά
Και να στε απ’ όλες τις πληγές, η πιο μαρτυρική μου!

Για αυτό, σφαλώντας τη ματιά πηγαίνω να χαθώ.
Μες στους πικρούς σας εμπαιγμούς και μες στις ειρωνείες,
Τώρα που τίποτα γερό δεν έμεινε κι ορθό
– τραγούδια μου Ερινύες!..

Γράφτηκε τον Ιανουάριο του 1941.

ΕΚΑΤΗΣ ΠΑΘΗ 

…Je suis sure qu’ elle est vierge.
Elle a la beaute d’ un vierge…
Qui, elle est vierge. Elle ne s’ est
jamais souillee.

OSCAR WILDE – «SALOME»

…Ἀπόψε πρόβαλε γυμνή, σὰ τέρας, ἡ Σελήνη
κι ἄβυσσος πόθου τὴ δονεῖ:
τὴν εἶδαν ὅλοι ἀπὸ νωρίς, τὶς πόρπες της νὰ λύνει,
σὰ νὰ διψοῦσεν ἡδονή…

Τί νά ῾δε ξάφνου ῾δῶ στὴ γῆ καὶ τόσο τὸ λυμπίστη
πού ῾χουν μὲ πάθος κρεμαστεῖ,
σὰ νά ῾θελαν νὰ λυτρωθοῦν, ἀπ᾿ τὴ παλιὰ τὴν πίστη
κι οἱ δυό της οἱ νεκροὶ μαστοί;

Παρθένα, στείρα καὶ βουβή, ὅμοια μὲ σαλαμάντρα,
στὰ βάθια βράδυα τ᾿ ἀττικά.
πῶς ἔτσι, ἀπόψε, φρένιασε νὰ σμίξει τρελὰ μ᾿ ἄντρα
καὶ φλογερὰ κι ἐκστατικά;

…Τί κι ἂν ἡ νύχτα γέρν᾿ ἀργά, μέσ᾿ τὰ πυκνὰ ἐρέβη
κι ἀλλόκοτα μεθοῦν οἱ ἀνθοί;
Στὴ δύση, ῾κείνη μοναχή, ποὺ κείτεται καὶ ρεύει,
ζητεῖ τοῦ κάκου νὰ εὐφρανθεῖ…

Σημειώσεις:

Κατά την έκδοση Φέξη δημοσιεύτηκε στο «Πανελλήνιον Ημερολόγιον» του 1927. Ο Α. Δικταίος εικάζει ότι γράφτηκε μεταξύ 1922 και 1925.

Το μότο είναι παρμένο από το έργο του Όσκαρ Ουάιλντ «Σαλώμη». Το έργο ανέβηκε το 1896· επειδή ο αγγλικός νόμος της εποχής απαγόρευε την απεικόνιση βιβλικών προσώπων επί σκηνής (οι αγιατολάδες τελικά δεν είναι τόσο καθυστερημένοι όσο νομίζουμε), το έργο αρχικά το έγραψε ο Ουάιλντ στα γαλλικά (Salomé) και το ανέβασε στο Παρίσι. Στους στίχους του μότο μιλάει η Σαλώμη για τη σελήνη και λέει:

— Είμαι σίγουρη πως είναι παρθένα

Έχει την ομορφιά παρθένας

Ναι, είναι παρθένα. 

Δεν σπιλώθηκε ποτέ.

Νάρκισσος

Απόψε αγάπησα τα μάτια μου,
κοιτώντας τα μες στον καθρέφτη:
να ’ταν το φως, που, μες στην κάμαρα, 
τόσο λεπτά κι ανάερα πέφτει;

Nα ’ταν το ρόδο το απριλιάτικο,
που το ’χα βάλει στη γωνία,
να μην το δω να παραδίνεται
στη βραδινή την αγωνία;

Να ’ταν, αλήθεια, το τριαντάφυλλο,
που ξεψυχούσε στο ποτήρι,
– ή κάποιοι πόθοι που με παίδευαν, 
και που είχαν απομείνει στείροι;…

Το ρόδο που ’σβηνε, το πάθος μου,
το παραθύρι που δεν κλείνω, 
– ή μήπως επειδή σε κοίταξαν
τόσο πολύ, το βράδυ εκείνο;

Κατά τον Α. Δικταίο γράφτηκε πριν από το 1930, ενώ συμπεριελήφθη στην έκδοση του 1939.

ΚΑΙ ΚΥΡΙΩΣ ΣΕΛΙΔΑ 16 από εδώ:

http://www-old.lit.auth.gr/panathinaia/panathin_issue325-326_1915.pdf

Γεννήθηκε στην Αθήνα, τη νύχτα προς τα ξημερώματα της 31ης Οκτωβρίου 1888 σε ένα σπίτι της πλατείας Αγίων Θεοδώρων. Ο πατέρας του, Λεωνίδας Λαπαθιώτης (1854-1942), κυπριακής καταγωγής, ήταν μαθηματικός και ανώτατος στρατιωτικός, που διετέλεσε βουλευτής το 1903-1905 και έγινε υπουργός στρατιωτικών το 1909. Η μητέρα του, Βασιλική Παπαδοπούλου, ήταν ανιψιά του Χαρίλαου Τρικούπη. Άρχισε να γράφει ποιήματα από παιδί. Ένα πρωτόλειο έμμετρο δράμα του εκδόθηκε με φροντίδα του πατέρα του. Στα γράμματα εμφανίστηκε επίσημα το 1905, στο περιοδικό Νουμάς. Το 1907 μαζί με άλλους εννιά νεαρούς λογοτέχνες ίδρυσαν το περιοδικό Ηγησώ.

Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών όπου και το 1909 πήρε δίπλωμα νομικής, αλλά ποτέ δεν άσκησε το επάγγελμα. Το φθινόπωρο του 1916, μαζί με τον πατέρα του, εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη και προσχώρησαν στο κίνημα της Εθνικής Άμυνας. Το πρώτο εξάμηνο του 1917, ο Λαπαθιώτης συνόδεψε τον πατέρα του στην Αίγυπτο για την στρατολόγηση εθελοντών για τον στρατό του κράτους της Θεσσαλονίκης. Στην Αίγυπτο γνώρισε τον Κωνσταντίνο Καβάφη. Κατατάχτηκε στον στρατό ως ανθυπολοχαγός-διερμηνέας, θέση που διατήρησε ως το 1921.

Στην αρχή ο Λαπαθιώτης ήταν υποστηρικτής του Ελευθέριου Βενιζέλου. Μάλιστα, είχε συμμετέχει στο κίνημα της εθνικής άμυνας, όπως και ο πατέρας του.[1]

Από την δεκαετία του ’20 και μετά ήρθε σε επαφή με το κομμουνιστικό κίνημα και στη συνέχεια ενστερνίστηκε τον κομμουνισμό.[2]

Το 1932 και μετά αρθρογραφούσε στο αριστερό περιοδικό «Πρωτοπόροι» το πεζό τραγούδι «Τραγούδι για το ξύπνημα του προλεταριάτου». Το 1943 συνδέθηκε στενά με τους αντάρτες του Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, σύμφωνα με καταθέσεις του Τάσου Βουρνά.[3]

Αυτοκτόνησε τη νύχτα της 7ης προς 8η Ιανουαρίου 1944, φτωχός και καταπονημένος από τα ναρκωτικά. Η κηδεία του έγινε με έρανο των φίλων του.

Η οικία Λαπαθιώτη

Ζούσε σε διώροφο νεοκλασικό αρχοντικό κάτω από το λόφο του Στρέφη. Στο σπίτι αυτό έζησε πάνω από 40 χρόνια και εκεί έγραψε το μεγαλύτερο μέρος του ποιητικού έργου του αλλά και αυτοκτόνησε.

Εκτός από ποιήματα, έγραψε επίσης πάνω από 100 πεζογραφήματα, πολλές δεκάδες διηγήματα, καθώς και επιφυλλίδες και κριτικά και αισθητικά κείμενα. Το έργο του βρίσκεται σκορπισμένο σε περιοδικά και εφημερίδες. Η μοναδική του ποιητική συλλογή δημοσιεύτηκε το 1939, ενώ μετά τον θάνατό του, ο Άρης Δικταίος εξέδωσε, το 1964, τα ποιήματά του.

Το κινηματογραφικό έργο Μετέωρο και σκιά (1985) βασίζεται στην ζωή του.


Περικλής Γιαννόπουλος :Ὁ τραγουδιστής

http://www.elkosmos.gr/megali-pempti-tou-1910-o-periklis-giannopoulos-pernai-stin-athanasia/

Ὁ τραγουδιστής

Ἡ πόλις εἶνε λευκή. Ἡ πόλις εἶνε ὡραία. Ἡ πόλις εἶνε γεμάτη παλάτια. Παραδίσεια στολισμένα κάθονται γύρω της ὅλα τὰ βουνά, νυμφικὰ λάμπουν τὰ μαρμαρένια της παλάτια. Καὶ ὁ Ἥλιος κατάχρυσος περιπατεῖ μόνος εἰς τοὺς ἐρήμους της δρόμους καὶ κλαίει. Κατάκλεισται εἶνε ὅλαι αἱ θύραι, κατάκλειστα εἶνε ὅλα τὰ παράθυρα, ἡ πόλις εἶνε νεκρά. Ἡ πόλις ἄλλοτε ἦτο ὅλο ζωὴ καὶ ἑώρταζε λαμπρὰς ἑορτὰς καὶ ἕνα Κακὸν Πνεῦμα ἐπέρασε καὶ ἐμαρμάρωσε τὴν χαράν. Οἱ ἄνθρωποι εἶνε κλεισμένοι εἰς τὸ σκότος, αἱ ψυχαὶ δεμέναι εἰς σώματα νεκρά.

Ἀλλὰ τώρα τὴν πάμφωτον ἐρημίαν ἕνα ἆσμα ταράζει. Εἶνε ἕνας τραγουδιστής, ἕνας τραγουδιστὴς ποὺ περνᾶ. Ὁ Ἔρως τοῦ ἔδωκε τὴν δύναμιν, ποὺ τίποτε δὲν τὴν νικᾶ, ὁ Ἔρως τοῦ ἔδωκεν ἕνα θαυμάσιον σπαθὶ ποὺ κόβει ὅλα τὰ δεσμά. Ὁ Ἔρως ποὺ ἐρωτεύθη τὴν ὡραίαν πόλιν, ὁ Ἔρως ποὺ ἐρωτεύεται ὅλας τὰς ψυχάς, τὸν ἔστειλλε νὰ ἐξυπνήσῃ τὴν πόλιν, νὰ ἐξυπνήσῃ ὅλας τὰ ψυχάς. Ὁ Τραγουδιστὴς περνᾶ καὶ τραγουδεῖ «ὦ λιγερὸν καὶ κοπτερὸν σπαθί μου», διαμαντένιο σπαθὶ τῆς Εὐμορφιᾶς. Καὶ γελᾷ καὶ περνᾷ τραγουδῶν ἀπὸ ὅλους τοὺς ἐρήμους δρόμους μαζὶ μὲ τὸν Ἥλιον ποὺ κλαίει.

Τραγουδεῖ, τραγουδεῖ καὶ ὅλαι αἱ κλεισμέναι ψυχαὶ εἰς τὰ νεκρὰ σώματα, αἰσθάνονται εἰς τὰ σπλάγχνα των τὰ ἡδονικὰ ἀναταράγματα τῆς ὡραίας Σουλαμίτιδος. Καὶ ὁ Τραγουδιστὴς θὰ τραγουδῇ, θὰ τραγουδῇ, μὲ τὴν ὑψηλοτέραν καὶ γλυκυτέραν του φωνήν, θὰ τραγουδῇ ἕως ὅτου αἱ ψυχαὶ πεταχθοῦν καὶ ἀνοίξουν ὅλας τὰς θύρας, ὅλα τὰ παράθυρα, ἕως ὅτου προβάλλουν ὅλαι ἐρωτευμέναι εἰς τὸ φῶς, διὰ νὰ ἰδοῦν τὸν τραγουδιστήν, ἀλλ᾿ ὁ τραγουδιστὴς δὲν θὰ εἶνε πλέον. Δὲν θὰ εἶνε ὁ τραγουδιστής, ἀλλὰ θὰ εἶνε ὅλαι αἱ ψυχαὶ ξυπνημέναι, ὅλαι αἱ θύραι καὶ τὰ παράθυρα ἀνοικτά, ἀλλὰ θὰ εἶνε ὅλαι αἱ ψυχαὶ ἐλευθερωμέναι, θὰ εἶνε ὅλαι αἱ ψυχαὶ ἐρωτευμέναι, ἐρωτευμέναι εἰς τὸ Φῶς.

Ι. ΑΝΕΜΟΣ

(Ι. Ἄνεμος, «Ὁ τραγουδιστής», «Ὁ Νουμᾶς», ἀρ. 34, 1-5-1903)

The troubadour

The city is white. The city is lovely. The city is full of palaces. Paradisally ornated, all mountains sit around the city, nymphic its marble palaces shine. And gloriously golden, the Sun walks alone on the desolate road and cries. Sealed are all doors, sealed are all windows, the city is dead. The city was once full of life and celebrated glamorous feasts and one evil spirit passed by and petrified/ marbleized joy. People are locked up in the dark, the souls are tied onto dead bodies.

But now the lustrous desolation is disturbed by a chant. It is a troubadour, a troubadour passing by. Eros has given him the power, that invincible vigor, Eros gave him a magnificent sword that cuts all ties. Eros who fell in love with the beautiful city, Eros who falls in love with every soul, sent him to awaken the city, to awaken every soul. The troubadour passes by and sings “Oh my slender, my sharp sword” diamond sword of Pulchritude. And he laughs and passes by singing down all desolate roads with the Sun crying.

He is singing, he is singing, and all souls locked up in dead bodies, feel hedonic chills in their guts, shakes of the Beautiful Soulamitis. And the Troubadour will sing, will sing, with his highest and sweetest voice, he will sing until souls will fly and open all doors, all windows, until they all emerge enamorous to the light, to see the Troubadour, but the Troubadour will be no more. He will not be the Troubadour, but he will be all souls awake, all doors and windows open, but he will be all souls liberated, he will be all souls amorous, enamorous to the Light. 

Ι. WIND (ψευδώνυμον)

Translated by: Ilias Kolokouris

 Σουλαμίτις: Γυναίκα από το Άσμα Ασμάτων